بذر سیکاس زامیا

بذر سیکاس زامیا یا نخل مقوایی | zamia furfuracea

سیکاس زامیا یا نخل مقوایی یک گیاه آپارتمانی بسیار زیبا، جذاب و مقاوم است که زینت بخش سالن‌های بزرگ، ادارات، مکانهای تجاری و خانگی است. این گیاه نخل نیست، اما به دلیل شباهت ظاهری و طریقه رشد با این نام نامیده می‌شود. نخل مقوایی از جنس سرخس و از خانواده Zamiaceae است.
چنانچه در مناطق گرمسیری ساکن هستید، می‌توانید با خرید بذر گیاهان آپارتمانی مثل سیکاس و پرورش آن، این گیاه زیبا را در فضای باز پرورش داده و نگهداری کنید.  اما در مناطق معتدل و یا سردسیری باید به عنوان یک گیاه آپارتمانی محافظت شود.

نخل مقوایی در سن جوانی دارای رشد بسیار کندی است ولی با افزایش سن و بالغ شدن گیاه رشد آن نیز افزایش می‌یابد. سیکاس زامیا دارای یک تنه کوتاه و گاهی اوقات زیرزمینی تا ۲۰ سانتیمتر است که معمولا بدون انشعاب به سمت بالا رشد می‌کند. در جوانی گیاه این گونه به نظر می‌رسد که برگ‌ها به جای تنه مستقیما از زیر زمین روئیده اند.

این گیاه می‌تواند تا ارتفاع 1.5 متر و عرض 2.5 متر بلند شود. تنه سیکاس زامیا به عنوان یک مخزن آب در زمان خشکسالی عمل می کند. برگ‌ها از مرکز تنه شروع به رشد میکند هر برگ ۵۰ تا ۱۵۰سانتی متر و دم برگ ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتر طول دارند. هر برگ از ۸ تا۲۰ برگچه تشکیل می شود و نوک برگچه ها دندانه دار هستند.

در این گیاه دو پایه جنس ماده و نر از همدیگر جدا است و از روی شکل گل جنس آنها قابل شناسایی است. سیکاس زامیا ماده یک مخروط به رنگ قهوه ای زنگ زده در مرکز تاج خود تولید می‌کند که محل تولید بذر سیکاس زامیا است. سیکاس زامیا نر نیز گل تولید می‌کند که اندازه آن کوچکتر از گل سیکاس ماده بوده و شکل خوشه ای دارد و وظیفه گرده افشانی گل ماده را بر عهده دارد. گل نر و ماده سیکاس زامیا حتی در گیاهان بسیار جوان نیز شکل می‌گیرد. اندازه بذر سیکاس مقوایی حدود 2 تا 3 سانتیمتر است که به شکل منظم و مرتبی در درون مخروط ماده و زیر فلس‌های گل شکل می‌گیرند.

هشدار: تمام قسمت‌های این گیاه از جمله دانه‌ها برای حیوانات و انسان‌ها سمی هستند. خوردن برگ گیاه باعث از کار افتادن کبد و کلیه و همچنین فلج احتمالی خواهد شد.

نحوه کاشت بذر سیکاس زامیا

سیکاس زامیا را می‌توان با کاشت دانه‌هایی که توسط سیکاس ماده تولید می‌شوند، تکثیر نمود. اما روند جوانه زنی بسیار کند است و جوانه نیز رشد بسیار کندی دارد و سالها طول خواهد کشید تا گیاهی بالغ داشته باشیم. قبل از کاشت بذرها را به مدت سه روز در آب بخیسانید. سپس بذرها را در خاک مخصوص گلدان به عمق یک تا دو سانتی متر بکارید. دانه ها را به صورت افقی و از پهلو روی بستر خاک قرار دهید و روی آن خاک بریزید.

به این نکته دقت نمایید که محیط کشت کاملاً استریل باشد، چون این محیط گرم و مرطوب بسیار مستعد برای رشد انواع قارچها است. بعد از کاشت خاک را مرطوب کنید و روی گلدان پلاستیک بکشید تا گرما و رطوبت حفظ شود. گلدان را در یک مکان گرم قرار دهید و تا زمان جوانه زنی خاک را مرطوب نگه دارید. دمای مناسب برای جوانه زنی 30 درجه سانتی گراد است. در این دما بذرها دو تا سه ماه طول می کشد تا جوانه بزنند. در دمای پایین تر جوانه زنی بیشتر طول می کشد. پس از مدت حدود 3 ماه ریشه ای از انتهای بذر تولید کرده که به سمت پایین رشد میکنند و سپس برگهایی کوچک از همان نقطه شروع به جوانه زدن به سمت بالا می کنند. دقت نمایید که در این دوره جوانه ها در معرض نور شدید آفتاب قرار نگیرند.

بعد از مدت 6 تا 12 ماه سیکاس کامل شده و با دقت میتوانید همانند یک گیاه مستقل با آن رفتار نمایید. بعد از اینکه نهال به اندازه 15 تا 20 سانتیمتر رسید، نهال را به زمین یا گلدان بزرگتر انتقال دهید. برای کاشت نهال در زمین، در بهار بعد از رفع سرما اقدام به کاشت کنید. این گیاه را در یک مکان آفتابی بکارید.

نحوه نگهداری سیکاس زامیا

نحوه آبیاری سیکاس زامیا: این گیاه به کم آبی مقاوم است زیرا ساقه آن آب را در خود ذخیره می‌ کند و در زمان کمبود آب از آن استفاده می‌‌کند. اگر در گلدان کاشته می‌شود اجازه دهید که خاک گلدان سیکاس خشک شد، سپس آن را آبیاری کنید این گیاه دوست ندارد خاکش دایم خیس باشد.

نور مورد نیاز سیکاس زامیا : سیکاس در محیط های بیرونی به خوبی رشد می‌کند، ولی اگر آن را در پاسیو و یا کنج های ساختمان و یا به عنوان یک گیاه آپارتمانی نگهداری می‌کنید آن را در معرض آفتاب قرار داده و هر از چند گاهی گلدان را بگردانید تا نور به همه قسمت‌های و برگ‌ها به صورت یکسان برسد و رشد برگ‌ها متقارن و متناسب باشد.

خاک مناسب سیکاس زامیا : نخل مقوایی به خاکی با زهکشی بالا احتیاج دارد. خاک مناسب برای این گیاه یک قسمت خاک باغچه و یک قسمت شن یا ماسه است.

دمای مورد نیاز سیکاس زامیا : بین ۱۶ تا ۲۴ درجه سانتیگراد بهترین دما برای این گیاه است. اگر چه تا دمای منفی یک درجه را هم تحمل می‌کند.