معرفی گل ارکیده به همراه فیلم آموزشی

گل ارکیده  امروزه در تمام دنیا به خصوص اروپا، آمریکا و جنوب شرق آسیا از پرفروش‌ترین و جذابترین گیاهان برای خانه‌ها، آپارتمان‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها و مراکز عمومی دیگر هستند. این محبوبیت به دو دلیل حاصل شده‌ است. اول اینکه این گیاهان بسیار کم توقع بوده و با نگهداری اندکی به محیط خو می‌گیرند و از طرف دیگر وقتی گلدهی کنند، گل‌هایشان تا ماه‌ها زیبا و درخشنده باقی می‌ماند.

نیازهای ارکیده

نور: ارکیده‌ها گیاهانی سایه دوست حساب می‌شوند. نیاز نوری ارکیده‌ها بسته به جنس آن‌ها متفاوت است. در زمستان که گرمای خورشید زیاد نیست، از نور مستقیم خورشید می‌توان استفاده کرد. در ایران به دلیل آسمان روشن و شدت نور زیاد ارکیده‌هایی را در گلخانه‌هایی پرورش می‌دهند که شیشه‌های آن با رنگ سفید پوشانده شده و داخل گلخانه‌ها کم و بیش سایه باشد.  اغلب نور کم می‌خواهند ولی انواع خوشه ای مانند "Dendrobium" که در فضای آزاد کشت می‌شوند نور کامل می‌خواهند.

برای خرید کود مایع گیاهان آپارتمانی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.
دما: ارکیده‌ها گیاهانی گرمسیر بوده و بومی شرایط گرم و مرطوب محسوب می شوند و به همین دلیل می‌توان آنها را در دمای آپارتمان‌ها نگهداری کرد. دمای مطلوب این گیاه بین 12 تا 28 درجه سانتیگراد است، بنابراین نباید گیاه را در نزدیکی لوازم گرمایشی قرار داد. در گلخانه‌های حرفه‌ای برای رشد ایده‌آل، دمای شبانه را حدود 15.5 درجه سانتیگراد و دمای روزانه را بین 23 تا 26 درجه سانتیگراد نگهداری می‌کنند. دمای خنک پاییزه موجب تحریک گل آغازی و بیشتر شدن طول ساقه گل دهنده می‌شود. ولی ادامه دمای سرد موجب سقط غنچه‌ها می‌شود. دماهای بالای 30 درجه سانتیگراد رشد گیاه را کند می‌کند.
آبیاری: ارکیده دوست ندارد تا مرز خشکیدگی و پژمردگی (Wilting) بی‌آب بمانند. گلدان‌ها قبل از خشک شدن باید آبیاری شوند و صبر شود تا دوباره تقریباً نزدیک به خشک شدن برسد تا مجدداً آبیاری انجام شود. فاصله آبیاری بسته به مواد تشکیل دهنده خاک گلدان دارد (که اغلب از مواد سبک و جاذب آب استفاده می‌شود) بنابراین حدود یکبار در هفته تا یکبار در ده روز فاصله پیشنهادی ما خواهد بود. در زمستان‌ها که لوازم گرمایشی روشن می‌شوند رطوبت هوا کم می‌شود و نیاز به آبیاری بیشتر خواهد بود. همچنین توجه کنید که غنچه‌ها و شکوفه‌ها را نباید آب بزنید که عمر گل‌ها را کم می‌کند) همچنین نیاز رطوبتی این گیاهان باید به نحو دیگری تامین شود. معمولاً در خاک این گیاه از دانه‌های سنگ‌های سبک معدنی مانند لیکا و پرلیت‌های درشت یا پوکه‌های معدنی درشت استفاده می‌شود، تا ریشه گیاه با چسبیدن به این مواد معدنی رطوبت هوا را از آنها بگیرد.

برای خرید خاک مخصوص ارکیده به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید

کود دهی: کودهایی که به مرور تجزیه و آزاد شوند یا کودی با ترکیب 14-14-14 درصد متشکل از NPK (همراه با سایر عناصر کم‌ مصرف مورد نیاز) به صورت ماهانه با دوز یک در هزار یا نیم در هزار برای رشد گیاه مفید خواهد بود. در گلخانه‌‌های حرفه‌ ای در زمان گل‌دهی از میزان فسفر را افزایش می‌دهند مثلا از کود 20-30-10 استفاده می‌کنند. همچنین در طول ماه‌های زمستان کود یاری را کم می‌کنند. از طرف دیگر پیشنهاد می‌شود، در زمانی که گیاه شکوفه دارد کود یاری انجام نشود.‌
گل دهی: مدت زمان نگهداری ساقه گل دهنده در ارکیده فالانوپسیس بسیار زیاد و باور نکردنی است. یعنی زمانی حدود 3 تا 6 ماه یک ساقه گل دهنده به شکوفایی ادامه می‌دهد. حتی شاخه بریده این گل هم یک ماه در آب دوام می‌‌آورد. بعد از تمام شدن غنچه‌‌ها ساقه گل‌دهنده را بررسی کنید. روی ساقه زبانک‌های سبز یا قهوه‌ ای وجود دارد که از ساقه‌‌های گل دهنده جانبی حفاظت می‌کند. در صورت وجود چنین زبانک‌هایی ساقه گل دهنده را قطع نکنید و اجازه بدهید که ساقه‌‌های جانبی نیز رشد کنند و شکوفا شوند. اگر ساقه جانبی وجود نداشت قطع کردن ساقه گل دهنده اصلی موجب تسریع در گلدهی مجدد خواهد شد.
تعویض گلدان: معمولاً بعد از پایان گلدهی باید خاک گلدان را عوض کرد. با استفاده از ترکیبی از مواد سبک و جاذب رطوبت (مانند پرلیت درشت. میکا. ورمیکولیت. پوکه معدنی درشت خرد نشده) همراه با بقایای پوسیده چوب یا پیت ماس یا کوکوپیت به علاوه مقدار ذغال چوب و مقدار کمی شن و البته خزه‌. در نظر داشته باشید که در کشت هیدروپونیک از اسفنج‌ به تنهایی و یا پرلیت درشت به تنهایی و یا بسترهای جدید دیگر نیز استفاده می‌شود. همچنین در نظر داشته باشید که ریشه‌‌های بیرون گلدان علامت خوبی برای سلامتی گیاه هستند و این ریشه‌‌ها برای جذب رطوبت هوا از گلدان خارج می‌شوند. اغلب پرورش دهندگان از گلدانهای پلاستیک شفاف (که داخل گلدان دیده می‌شود) استفاده می‌کنند و به نظر می‌رسد نور بر عکس دیگر گیاهان برای ریشه ارکیده فالانوپسیس مفید است.

ویدیو آموزشی : هفت راه مهم نگهداری از ارکیده 

تکثیر گل ارکیده

ارکیده به دو روش رویشی و بذر قابل افزایش است. در افزایش بذری سبز کردن بذر مشکل است. بنابراین، بیشـتر سعی بر افزایش رویشی می‌باشد که به روش‌های مختلف مانند : قلمه، تقسیم بوته و کشت بافت انجام می‌شود.

قلمه: بیشتر ارکیده‌های تک پا مانند Vanda و Arachnis با قلمه انتهایی ازدیاد می‌شوند. قلمه‌های استفاده شده باید دارای ریشه هوایی باشند. دو جنس Phalaenopsis و Phaius را می‌توان با قلمه‌های ساقه دارای گل افزود. در ساقه گل جنس Phaius معمولاً حداقل ۷ گره بین پایین‌ترین گل تا پایه ساقه وجود دارد.

هر یک از این گره‌ها با براکته‌های برگ مانند که جوانه گلی را محافظت می‌کند در برگرفته شده است، با قطع قسمت گل داده بقیه را در خزه اسفاگنوم مرطوب می‌خوابانند تا از هر گره یک گیاه به وجود آید که آن‌ها را جدا می‌کنند و جداگانه کشت می‌کنند.

البته در Phalaenopsis در بیشتر مواقع بالاترین گره که درست زیر اولین گل قرار دارد، دارای یک جوانه گل است و گره پایینی اغلب جوانه با دوامی ندارد. بنابراین بهتر است از گره‌های میانی استفاده شود.

تقسیم بوته: Paphiopedilum، Cattleya و Cymbidium و دیگر ارکیده‌های هم رشد را با تقسیم بوته افزایش می‌دهند. این عمل روی گیاهانی انجام می‌شود که ۶ سوخ نما یا بیشتر داشته باشند. محل برش ریزوم از بین سومین و چهارمین سوخ نما بوده و هر دو قسمت را به صورت گیاهانی مجزا در گلدان می‌کارند.

از آنجایی که اکثر Cattleya ها تنها سالی یک برگ به وجود می‌آورند. تقسیم ریزوم بیشتر گیاهان هر سه سال یک بار انجام می‌شود. جنس‌هایی چون Paphiopedilum و Cymbidium را می‌توان به دفعات بیشتر، زمانی که تنها دارای یک دسته برگ یا یک سوخ نما باشد، تقسیم بوته کرد.

 تنه جوش (Offshoot): تنه جوش‌ها گیاهک‌هایی هستند که از قسمت‌های بالایی یا میانی ساقه‌ها یا سوخ نماهای برخی گونه‌های دندروبیوم و اپیدندروم حاصل می‌شود و در هاوایی به نام Kaiki معروف است.

این تنه جوش‌ها در حالی که به گیاه متصل هستند ریشه می‌دهند که با تشکیل ۴ یا تعداد بیشتری ریشه می‌توان آن ها را جدا کرده و در گلدان دیگری کشت کرد. بسیاری از پاجوش‌ها مانند انواع Epidendrum در زمان جداسازی دارای گل هستند که اگر با دقت عمل شود، آسیبی به گل‌ها نمی‌رسد.

برداشت گل ارکیده

از نکات مهم در برداشت گل این است که باید به گونه ای انجام شود که بیماری بین گونه‌ها منتقل نشود، یعنی یا از تیغه‌های یک بار مصرف استفاده شود و یا اینکه پس از قطع گل‌های هر بوته چاقو گندزدایی گردد.

چیدن گل‌ها بیش از رسیدنشان، باعث پژمرده شدن آن‌ها می‌شود. در گل‌های خوشه ای اگر ۳ یا تعداد بیشتری گل در هر خوشه باز شده باشند، گل‌های پایینی آن‌ها نیز رسیده است و زمان چیدن آن فرا رسیده است.

گل‌های Cattleya به نسبت مراقبت بیشتری نیاز دارند، چون تعداد زیادی گل وجود دارد که شناسایی تک تک آن‌ها که کدامیک به حد بلوغ رسیده اند مشکل است و به طور معمول یک گل و یا بیشتر در روی شاخه باز می‌شود. بهترین راه، علامت گذاری کردن گل‌های باز شده است تا در زمان مناسب این گل‌ها چیده شوند و با گل‌های تازه باز شده اشتباه نشوند.

به طور کلی انواع کاتلیا، سیمبیدیوم، فالائنوپسیس و پافیوپدیوم ۳ تا ۴ روز پس از باز شدن گل و دندروبیوم یک تا دو روز پیش از باز شدن گلچه‌ها باید برداشت شوند.