سیکاس گیاهیست مقاوم که هم در آپارتمان و هم در فضای خانه قابل نگهداری است و به دلیل رشد کم، گیاهی نسبتا گران و از نظر زیبایی و جلوه گیاهی لوکس و تشریفاتی به حساب میآید و همچنین در باغچه کاری و زیبایی فضای سبز باغها مورد استفاده قرار میگیرد.
مشخصات گل سیکاس:
سیکاس با نام علمی "Cycas Revoluta" بومی ژاپن بوده و اغلب زینت بخش سالنهای بزرگ، ادارات، مکانهای تجاری و خانگی است و گونه رولتا در ایران از دیگر انواع آن متداولتر و محبوبتر و شناخته شدهتر است و یکی از بزرگترینهای این گونه در باغ گیاه شناسی کیو KEW در انگلستان نگهداری میشود.
از برگهای زیبا و سبز گیاه سیکاس جهت تزیین دسته گل، تاج گل و عید پاک در سراسر جهان استفاده میشود و چون این گیاه در سال در هر نوبت گل دهی، حدود ۲۰ تا ۴۰ برگ میدهد برگ این گیاه نسبت به گیاهان دیگر نیز قیمتی است. این گیاه دارای سرعت رشد بسیار کم و عمر طولانی میباشد.
نوع سیکاس رولوتا که در ایران و عمدتاً در شمال ایران کشت میگردد، دارای برگهای سبز پررنگ است. برگها به صورت متحدالمرکز معمولاً در اردیبهشت همه با هم به یکباره ظاهر میگردند و در صورت مهیا بودن شرایط از نظر رطوبت و دما در شهریور نیز برگ دهی مینمایند. همچنین رنگ میوه سیکاس از خاکستری به نارنجی متمایل میگردد.
جهت خرید بذر بونسای و بذر درخت به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.
نکته: سیکاس درخت دو پایهای است(سیکاس نر و سیکاس ماده) و پایه نر دارای کیسه محتوی گرده گل و گیاه ماده دارای تخمدان است. برگهای پایه نر کوتاه، پهن و کلفت بوده و در سطح زیر آن چندین کیسه گرده وجود دارد که بوسیله یک شکاف طولی مقدار بسیار زیادی گرده گل به خارج میریزند. برگهای پایه گل سیکاس ماده مسطح است و از کرکهای خرمایی رنگ پوشیده شده و در سطح بالایی آنها شرابه ای انگشت مانند یا دندانه دار میباشد.
شرایط نگهداری سیکاس در آپارتمان
دمای مناسب سیکاس: دما قابل تحمل برای نخل سیکاس در حدود ۲۴+الی ۱- سانتیگراد میباشد. برای نگهداری سیکاس در زمستان توجه کنید که اگر دما از ۱- درجه کمتر شود امکان دارد گیاه از بین برود. ولی اگر نرم شود باز هم امکان بهبودی آن وجود دارد. بارش تگرگ سبب ایجاد لکههای زرد رنگ به صورت نقطه ای بر روی سطح برگچهها میگردد.
میزان آبیاری سیکاس : این گیاه به کم آبی مقاوم است زیرا ساقه آن آب را در خود ذخیره میکند و در زمان کمبود آب از آن استفاده میکند. آنرا زمانی آب دهید که سطح خاک تا عمق 5-2 سانتیمتری خشک شده باشد.
اگر در گلدان کاشته میشود اجازه دهید هر دفعه که خاک گلدان سیکاس خشک شد، آنرا را آبیاری کنید این گیاه دوست ندارد خاکش دایم خیس باشد، ولی برعکس اگر در خاک کاشته شده باشد خشکی را نیز میتواند تحمل کند، ولی در باغ در فصل تابستان که هوا گرم است، هفتهای ۲ بار هم میتوان آب داد. نکته مهم درباره نحوه آبیاری نخل سیکاس این که هرگز روی برگها گیاه آبپاشی نکنید زیرا باعث پوسیدن گیاه می شود.
نور مناسب برای سیکاس : نور مورد نیاز سیکاس نور مستقیم خورشید است، ولی خود را با محیط داخل اتاق نیز تطبیق میدهد به طوری که چند ساعتی از نور صبح یا غروب آفتاب به آن بتابد. همچنین زمانی که برگهای تازه و جوان گیاه که نرم و لطیف هستند ظاهر میگردد تا دو هفتهای که به خود حالت سخت و خشنی بگیرد، یکی از حساسترین دوران برای سیکاس است. زیرا کوچکترین ضربه به برگچهها و همچنین فعالیت بیش از حد حشرات نیز میتواند به آنها آسیب برساند.
در طول این دوره براثر عاملی به نام نورگرایی اگر برگها در محیطی پرنور ظاهر شوند، به دلیل شدید بودن نور، برگها کوتاه میمانند، ولی در غیر این صورت برگها بلند با فاصله زیاد بین برگچهها میگردد. در ضمن براساس تجربه افزایش آبیاری در دوران برگ دهی گیاه سبب بهبود برگدهی و رشد و نمود آنها میشود البته به اندازه کافی!
بیشتر بخوانید : معرفی کالادیوم
رطوبت مناسب سیکاس : میزان رطوبت مورد نیاز خاک این گیاه باید از کمی مرطوب و تر تا خشک باشد البته خاکی که همواره خیس باشد به طوری که ریشهها نتوانند به اصطلاح به آسانی تنفس نمایند، سبب پوسیدگی ریشهها و در نتیجه پیاز میگردد.
خاک مناسب سیکاس : خاک گل سیکاس به زهکشی مناسب نیاز دارد. ترکیب خاک سیکاس میتواند مخلوطی از یک قسمت خاک معمولی گیاهان گلدانی یا خاک لوم + یک قسمت شن و یا یک قسمت خاک برگ + یک قسمت شن باشد.
از پرلیت و ورمیکولایت برای سبک کردن خاک این گیاه نیز میتوان استفاده کرد. در کاشت گیاه باید در نظر داشت که گیاه را طوری بکاریم که کمی از سطح خاک بالا تر باشد. پیاز سیکاس باید طوری در خاک قرار گیرد که نیمی از آن در خاک و نیم دیگر آن از خاک بیرون باشد.
کود مناسب سیکاس : مناسبترین زمان کوددهی سیکاس، یکی درطول بهار و دیگری در اواخر تابستان است. نیاز غذایی این گیاه به میزان نور در دسترس بستگی دارد و گیاهانی که در نور زیاد رشد کردند، بیشتر از سایه رشدها به کود احتیاج دارند به یاد داشته باشید این گیاه برخلاف گیاهان دیگر در صورت کمبود مواد غذایی هیچ علامت و نشانه ای از خود بروز نمیدهد.
بهترین کود برای سیکاس چیست؟ از آنجایی که این گیاه بسیار کند رشد است برای کوددهی به سیکاس میتوان یک بار در بهار و بار دیگر در تابستان از کود تقویتی سیکاس یا کود معمولی با فرمول 10-10-10 استفاده کرد. اگر از کودهای ارگانیک مانند کودهای حیوانی و کودهایی که دیر جذب میشوند استفاده میکنید، بهتر است از باقی ماندن این کودها در دهانه و نوک پیاز جلوگیری کنید، زیرا این عمل امکان دارد که آرایش منظم برگهای تازه را که در آینده بیرون میآیند به هم بزنند.
جهت خرید کود به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.
زمان تعویض گلدان سیکاس، جابجایی و انتقال: بهترین فصل تعویض گلدان سیکاس و همچنین انتقال و جابجای آن زمستان و اوایل بهار است چون رشد و رویش آن در این زمان همانند اکثر انواع گیاهان به حداقل میرسد. با توجه به رشد بسیار کمی که این گیاه دارد نیاز به جابجایی و تعویض گلدان آن نیز طبیعتا کم خواهد بود و با توجه به حجم ریشهها این جابجایی در فاصله زمانی بلندتری لازم خواهد بود. همچنین باید دقت داشت که بعد از تعویض جای گیاه مدت زمان بیشتری را برای تطابق و خو گرفتن به مکان جدید لازم خواهد داشت. در انتخاب گلدان و جای گیاه باید به این نکته دقت کنید که از گلدان عمیق استفاده نمایید تا پس از رشد ریشه گیاه گلدان را پر نموده و پس از آن رشد تنه و برگها به تناسب افزایش مییابد. در این حالت بهتر است گلدانی را انتخاب نمایید که حداقل یک و نیم برابر ریشه عمق داشته باشد.
برای خرید بذر سیکاس به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.
روش تکثیر سیکاس
تکثیر گیاه سیکاس به سه روش امکان پذیر است:
تکثیر سیکاس از طریق قلمه: قلمه زدن سیکاس بهترین و آسانترین روش تکثیر است. که از پاجوشهایی که روی تنه ظاهر میشود آنرا میگیرند.
نحوه کاشت پاجوش سیکاس: برای تکثیر سیکاس از طریق پاجوش باید آنها را با دست و کمی فشار از تنه مادری جدا کرد، ولی بیشتر مواقع سخت بوده و لازم است با وسیلهای مثل کارد یا اره آنرا برید و پس از آن باید محل بریدگی روی تنه سیکاس و پاجوش با پودر ضد قارچ پوشاند که مبتلا به عفونت قارچی نشود، در صورتیکه پودر ضد قارچ دسترس نباشد میتوان از خاکستر چوب بجای ان استفاده کرد و باید دقت کرد تمام قسمتهای بریده شده و زخمی را با خاکستر پوشاند.
پاجوش سیکاس را باید در خاک سبک کاشت بطوری که نصف ان در خاک و نصف دیگر آن بالای سطح خاک قرار بگیرد. این پیاز در حدود سه تا شش ماه ریشه دار شده و بهار سال بعد جوانه زده برگ میدهد.
تکثیر سیکاس از طریق بذر: بذرها در دی و بهمن ماه آماده جداسازی از بدنه مادر هستند. دانهها را بین دو دست فشار دهید و آنهایی که سفت و محکم هستند، را برای کاشت انتخاب کنید. با خیساندن بذر در آب به مدت چند روز، پوسته نارنجی آن جدا میشود ولی باید آب آن هر روز عوض شود. برای اینکه دستهایتان نارنجی نشود از دستکش استفاده کنید. پس از شستن بذرها، یکی دو روز به آنها مهلت دهید تا خشک شوند و سپس آماده کاشت میشوند. چون برگهای تازه حساس هستند پس برای کاشت بذرها یک منطقهی محافظت شده سایه دار را انتخاب کنید. بستر خاک باید حدود 12 الی 15 سانتیمتر عمق داشته باشد و زهکشی خوبی داشته باشد تا آب را سریع برساند. بذرها را از سمت صافشان به صورتی که سطح بالایی آنها نمایان باشد در خاک فشار دهید ( 2/3 از بذر در خاک باشد). از مخلوط 50% پرلیت و 50% پیت ماس یا شن برای کاشت بذر استفاده میکنیم. دمای مناسب برای جوانه زنی بذر نخل سیکاس 24 تا 32 درجه سانتیگراد میباشد. برای اینکه جوانه زنی سریع تر انجام شود میتوان یک خراش کوچک در پوسته بذر ایجاد کرد (مواظب باشید بذر آسیب نبیند). خوب آب دهید، بذر را دوباره در خاک به سمت پایین فشار دهید. برای آب دادن از وسیلهای استفاده کنید که آب را به نرمی مثل باران بپاشد نه که با فشار و شدت زیادی باعث خروج آن شود. مدت زمان لازم برای جوانه زنی بین ۳ تا ۹ ماه می باشد. ۳ سال زمان لازم است تا قطر پیاز آن به ۳ سانتی متر برسد
توجه : بذرهای نخل سیکاس را از پهلو میکارند. برای تشخیص سطح پهن آنها باید مقداری بذر بردارید و روی یک سطح نرم رها کنید، آنها روی سطح پهن خود میافتند دقیقا شبیه همان حالتی که از درخت والد خود میافتند. پس از کاشت، فقط سطح بالایی بذر باید دیده شود و در طبیعت توسط برگهای ریخته شده و مالچهای طبیعی، پوشانده میشوند اما بهتر است که مقدار کمی خاک اضافه هم روی آنها بریزید.
زمان هرس سیکاس
این گیاه به دلیل رشد کند نیاز چندانی به هرس ندارد، مگر جدا کردن برگهای آسیب دیده و آفت زده و یا برگهایی که خارج از شکل مورد نظر گیاه رشد کرده اند و یا مرکز گیاه را اشغال کرده اند. عمل هرس گل سیکاس را اواخر زمستان انجام دهید.
همچنین بخوانید: هرس بونسای
عوارض، آفات و بیماریهای گیاه سیکاس
۱- علت زرد شدن برگها سیکاس به صورت تکی: فقیر بودن خاک گیاه مخصوصاً کمبود آهن و یا کوددهی بیش اندازه یکی از دلایل زرد شدن برگهای سیکاس است و معمولا برگهای تازه آن بصورت تکی زرد میشوند.
۲- علت زرد شدن برگ گل سیکاس به صوت کلی و همه باهم: آبیاری بیش از حد در شرایط زهکشی نامناسب خاک نیز میتواند علت زرد شدن برگ سیکاس باشد که باعث پوسیدگی ریشه و پیاز آن نیز میشود. در این شرایط بهتر است از خاکی که به خوبی زهکشی شود و آب را در خود نگه نمیدارد، استفاده نمود و سوراخهای زیر گلدان را کنترل نمود تا مسدود نشده باشند و همچنین از میزان آبیاری کاست.
۳- علت لکههای قهوه ای ریز روی برگهای نخل سیکاس ایجاد شده اند: نشان دهنده حمله شته و یا کنهها است که به رنگ قهوهای پررنگ و بیشتر بر روی برگهای مسنتر بروز مییابند. از سموم کنهکش و شتهکش میتوان برای مقابله با این آفات استفاده نمود.
۴- علت لکههای زرد بر روی برگ به صورت نقطه ای: معمولاً در اثر بارش تگرگ به روی گیاه بوجود میآید.
۵- یخ زدگی: این گیاه دمای زیر 12- درجه سانتیگراد را در مدت زمان طولانی تحمل نمیکند و در صورت یخ زدگی امکان از بین رفتن گیاه وجود دارد، اما در بسیاری موارد نیز دیده شده که گیاه پس از آن خود را بازیابی نموده و با پیمودن مسیر بهبودی به زندگی خود ادامه داده است.
۶- پوسیدگی و یا قارچی شدن تنه یا ریشه: در این حالت تنه گیاه نرم میشود، که این مشکل به علت آبیاری بیش از حد و رشد قارچها در محیط بروز میکند. میتوان قبل از اینکه گیاه از بین برود با کاهش میزان آبیاری و بریدن و حذف اندامهای قارچی آن و استفاده از قارچ کشها با آن مقابله نمود.
۷- علت برگ ندادن سیکاس و کم پشت و بلند شدن برگها: این عارضه به علت کمبود نور است. گیاه را به مکان پر نورتری منتقل نمایید.
۸- چرا برگها کوتاه هستند: نور بسیار زیاد است و بایستی گیاه به محلی که سایه آفتاب ملایمی دارد منتقل شود.
۹- شپشک آردآلود: یکی از آفات گیاه سیکاس است که در اثر تغذیه از شیره گیاه بدشکلی ضعف زردی برگسار بخصوص برگسار جوان را باعث میشود. این آفت بخصوص در ناحیه اتصال برگچهها به دمبرگ و حتی در روی ریشه فعالیت میکند.
جهت اطلاعات بیشتر مقاله معرفی آفت گیاهی شپشک آرد آلود را مطالعه کنید.
۱۰- حشرات سپردار: این آفت سیکاس به شکل نقاطی قهوهای یا مشکی بر روی برگسار جلب توجه میکند. این حشرات از شیره گیاه تغذیه میکنند، تعداد کم آنها مشکل خاصی را ایجاد نمیکند. اما با افزایش تعداد مشکلاتی همچون ضعف رشد گیاه زری برگسار بخصوص برگسار جوان و ریزش آنان بوجود میآید.
۱۱- لارو حشرات: از دیگر آفت های سیکاس لارو حشرات مختلف هستند که از برگهای این گیاه تغذیه کرده و موجب سوراخ شدن و کاهش سطح برگها و در نتیجه ضربه به زیبایی گیاه و گاهی ریزش برگهای سیکاس و در نتیجه کاهش رشد گیاه میشوند.
۱۲- پوسیدگی پایه ساقه: یکی از بیماریهای قارچی و و نوع دیگری از آفات گل سیکاس میباشد که میتواند موجب پوسیدن و سیاه شدن ساقه از نزدیکی سطح خاک شود. برگها پژمرده شده و میریزند و گیاه از بین میرود. زهکش مناسب خاک عدم آبیاری زیاد استفاده از خاک ضدعفونی شده و تمیز نگهداشتن محیط رشد گیاه از جمله راهکارهای جلوگیری از بیماری هستند.
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد!