معرفی گیاه آلوکازیا یا بابا آدم

آلوکازیا بابا آدم یا فیلگوش گیاهی است با برگ‌های درشت و بزرگ سبز رنگ از خانواده "Araceae" بومی مناطق گرم آسیا است. این گیاه با جنس "Colocasia" شباهت بسیاری دارد و گاهی اشتباه میشود. اگر شما نیاز به یک گیاه شاخ و برگ درشت و با ابهت برای پس زمینه گیاهان مناطق استوایی و نیمه استوایی دارید بابا آدم متناسب با این انتخاب شما است. برخی دارای برگ‌های پهن (A.macrorrhiza) و برخی دیگر دارای برگهای بسیار بلند (A.zebrina) هستند. بابا آدم انواع مختلفی دارد که رنگها و اندازه‌های مختلف دارند. گونه مورد نظر ما دارای برگ‌های بزرگی است که گاهی قطر برگ‌ها به یک متر و بیشتر هم می‌رسد. گل‌ها شکل غلافی داشته (گل آذین اسپادیس) و زیبایی چندانی ندارند این گیاه گوشفیلی دارای برگ‌های نسبتا بزرگی بشکل قلب یا سهمی هستند که به طول 20 تا 90 سانتیمتر می‌توانند برسند. آنها گل‌های زیبایی در قسمت انتهایی ساقه میدهند که جندان آشکار نیست و اغلب در پشت برگ‌ها پنهان است در گیاه بابا آدم دو لبه برگ در نزدیکی دمبرگ رشد بیشتری کرده (شبیه دو گوش) و شکلی به برگ داده که گیاهان این نوع را از انواع دیگر متمایز می سازد. برگ‌ها سپری و به شدت دارای رگ‌بندی به رنگ سیاه، بنفش تیره یا برنزی بوده که روی دمبرگ استوانه ای شکل ظاهر می‌شوند. این جنس ریزوم دار است. شکل پهنک در جوانی سپری و در گیاهان مسن بیضی، قلبی یا تیر کمانی شکل می‌باشد. گل آذین اسپادیس بوده و گل‌ها جالب نیستند. در شمال ایران کنار برکه‌ها و آبگیرها و حتی به عنوان گیاه فضای سبز مقابل هتل‌ها و رستوران‌ها کاشته می‌شود.

جهت خرید بذر به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

برای  خرید بذر درخت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

نیازهای آلوکازیا

آبیاری: خاک این گیاه همواره باید از رطوبت برخوردار باشد، البته این به معنی خیس و گل آلود شدن خاک نیست. خیس ماندن بیش از اندازه خاک موجب زرد شدن برگ‌ها و ریزش آنان خواهد شد. برای آبیاری به سطح خاک توجه کنید زمانی که متوجه شدید خاک در حال از دست دادن رطوبت است گیاه را آبیاری کنید.

با فرا رسیدن فصل سرد و با توجه به کاهش نیاز گیاه، لازم است که آبیاری را کاهش دهید و فواصل آبیاری را افزایش دهید. یکی از موارد مهم در پرورش این گیاه افزایش رطوبت هوا است که در چنین شرایطی گیاه رشد بهتری خواهد داشت.

کمی رطوبت محیط یکی از دلایل چروکیدگی و جمع شدن و خشکیدگی حاشیه و نوک برگ‌های این گیاه است بخصوص اینکه این گیاه برگ‌های بزرگی دارد و تبخیر آب از سطح آن به میزان نسبتاً زیادی انجام می‌شود. بنابراین روزانه گیاه را با آب بدون املاح، غبارپاشی کنید و یا از روش زیر گلدانی حاوی سنگریزه و آب استفاده کنید تا رطوبت مورد نیاز برگسار تامین شود.

بدین صورت که یک زیر گلدانی را پر از سنگریزه کنید و سپس تا نیمه ارتفاع دیواره آن  آب بریزید و گلدان را بر روی سنگریزه‌ها قرار دهید، البته توجه داشته باشید که کف گلدان با آب درون زیر گلدانی حاوی سنگریزه نباید در تماس باشد. آب با گرمای محیط به تدریج بخار می‌شود و رطوبت مورد نیاز برگسار تامین می‌شود.

دما : بهترین دما برای رشد این گیاه 24-18 درجه سانتیگراد است. به هوای سرد حساس هستند و عکس العمل خوبی نیز در برابر منابع گرمایی همانند بخاری یا شوفاژ نشان نمی دهد و در گرمای زیاد به خصوص اگر رطوبت میحط نیز کم باشد برگ‌ها چروکیده و جمع می‌شوند.

  بیشتر بخوانید : گیاهان مناسب اتاق کودکان

اگر دما به زیر 15 درجه نزول کند، مشکلاتی برای گیاه ایجاد می‌شود. به عنوان مثال برگ‌ها به همراه دمبرگ پژمرده شده و از بین می‌روند. با رسیدن دما به 7 درجه سانتیگراد تمامی قسمت هوایی از بین می‌رود و قسمت زیرزمینی به خواب فرو می‌رود، اما از بین نمی‌رود و مجدد با گرم شدن هوا و دریافت رطوبت مناسب، فعالیت خود را آغاز کرده و برگهای جدید تولید می‌کند، اما با نزول دما به زیر 7 درجه، قسمتهای زیرزمینی نیز از بین خواهد رفت.

نور : به مکانی پر نور و روشن نیاز دارد اما تابش مستقیم آفتاب بخصوص در روزهای گرم سال موجب سوختگی نوک و حاشیه برگها و بروز لکه‌های سوخته بر روی پهنه برگ خواهد شد. بنابراین گیاه خود را به دور از تابش نور مستقیم آفتاب قرار دهید. وجود مکانی که 75-65٪ از سایه برخوردار باشد برای این گیاه بسیار مناسب است.

به عنوان مثال می‌توان آنرا در فاصله حدود 1.5 متری از پنجره قرار داد که هم نور خوبی دارد و هم اینکه از نور مستقیم آفتاب در امان باشد.

رطوبت : بابا آدم به شدت رطوبت دوست می‌باشد و غبارپاشی هفتگی برای آن کافیست. اگه رطوبتش کم باشه برگ‌های جوان آن می‌سوزند.

خاک: به خاکی سبک با زهکش خوب نیاز دارد تا آب را در خود نگه ندارد. بنابراین استفاده از پیت موس، پرلایت و خاک برگ در مخلوط خاکی این گیاه توصیه شده است. در صورت سنگین بودن خاک و عدم خروج زه آب، ساقه‌های زیرزمینی این گیاه (ریزوم) خواهند پوسید و گیاه از بین می‌روند.

برای خرید کود به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

تغذیه: گیاهان چند ساله که قامت بزرگی دارند در طی فصل رشد نیاز به کوددهی دارند، بنابراین از کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی ترجیحاً با فرمول 20-20-20 هر دو تا سه هفته یکبار البته با نصف غلظت معمول، در طی بهار و تابستان استفاده کنید اما در طی فصول سرد سال بهتر است که کوددهی را قطع کنید. گلدان‌های سفالی برای رشد این گیاه بهتر هستند، زیرا تخلخل موجود بر روی دیواره گلدان‌های سفالی موجب تهویه بهتر مخلوط خاک و تنفس بیشتر ریشه‌ها و ساقه‌های زیرزمینی این گیاه خواهد شد.

هرس : فقط ساقه‌ها و برگ‌های مریض و مرده گیاه را سریعا و از پایین ساقه هرس کنید.

تکثیر :  از طریق قلمه سبز، پاگیاه و یا قلمه ریزوم در بهار افزایش می‌یابد. به این صورت که اندام مورد نظر را تکه کرده و در خاک قرار می‌دهند. زمان گلدهي نيمه دوم بهار است. اکثر این گیاهان با تقسیم ریزوم تکثیر می‌شوند.

بعد از فصل استراحت گیاه یعنی در بهار و هنگام  تعویض گلدان می‌توان ریزوم را از خاک درآورد، تقسیم کرد و در گلدان‌هایی مستقل به شکل جداگانه کاشت. ریزوم‌ها را می‌توان در طی فصول سرد سال در انبار نیز نگهداشت.

بعد از بیرون آوردن ریزوم‌ها می‌توان به مدت یک روز آنان را در مکانی خنک و خشک و به دور از نور آفتاب قرار داد تا رطوبت اضافه خود را از دست بدهند. سپس در طی ماه‌های سرد سال ریزوم را در میان پیت موسی که کمی مرطوب است و در مکانی تاریک و خنک قرار داد تا زمان مناسب کاشت این گیاه در فصل بهار فرا رسد.

همچنین گاهی نمی‌توان به دلیل بزرگ بودن گیاه، تمامی آن را از گلدان در آورد و ریزوم‌ها را جدا کرد و از آنان استفاده کرد. در این موارد نیز راه حلی وجود دارد، زیرا از آنجایی که ساقه‌های زیرزمینی در تمامی قسمت‌های گلدان وجود دارند و می‌توان به شکلی دیگر به آنها دسترسی پیدا کرد.

بدین صورت که می توان گودالی کوچک را در کنار گلدان حفر کرد. فقط توجه داشته باشید که فاصله این گودال از تنه اصلی گیاه حداقل 30 سانتیمتر باشد تا به ریشه های گیاه آسیب وارد نشود. به آهستگی و با احتیاط تمام و به تدریج خاک را بیرون آورید تا احتمال وارد شدن آسیب به ریشه و ریزومهای گیاه به حداقل برسد.

اطراف ریزوم مورد نظر را به آهستگی از خاک پاک کنید و با وسیله ای تیز آن را از ناحیه اتصال به دیگر ریزوم‌ها جدا کنید. اکنون می‌توانید این قطعه ریزوم را در گلدانی به شکل مستقل بکارید. ریزوم را به شکل افقی در گلدان جدید قرار دهید و خاک را به شکلی بر روی آن بریزید که روی آن کاملاً پوشانده شود، سپس به آن آب دهید تا رشد و فعالیت آن تحریک شود.

به دلیل فعالیت ساقه‌های زیرزمینی، از کنار گیاه مادری نیز پاجوش‌هایی شکل می‌گیرند که می‌توان با کمک روش تقیسم در طی فصل بهار و یا اوایل تابستان، این پاجوشها را از گیاه ماردی جدا کرد.

بدین صورت که بعد از بیرون آوردن گیاه از گلدان، ابتدا خاک اطراف ساقه‌های زیرزمینی و ریشه‌ها را تا جایی که امکان دارد تمیز می‌کنیم و سپس از نواحی که ضخامت کمتری دارند، ریشه‌ها و ساقه‌های زیزمینی را از یکدیگر جدا می‌کنیم و برای اینکار می‌توان از وسیله ای تیز همانند قیچی یا چاقوی باغبانی نیز استفاده کرد تا نواحی برش تیز و تمیز باشد.

زمانی که قسمت‌های جدا شده را خواستید در گلدان‌های جدید بکارید، تا همان عمقی که قبلا در خاک بوده اند، آنان را در خاک قرار دهید. کاشت سطحی تر و یا کاشت عمیق‌تر موجب رشد نامناسب گیاه در آینده خواهد شد. البته اگر گیاه آنقدر بزرگ شده است که نمی‌توان تمامی آنرا از گلدان در آورد، می‌توان پاجوش‌ها را با حفر یک گودال از کنار گلدان از کنار گیاه مادری جدا کرد.

در زمان حفر گودال و جدا سازی پاجوش‌ها، فاصله 30 – 20 سانیمتری را از تنه اصلی رعایت کرد تا به ریشه‌های گیاه مادری آسیب وارد نیاید.

برای خرید سم و قارچ کش به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

خواص دارویی آلوکازیا

• گیاه دارویی بابا آدم تصفیه‌كننده خون، مسكن، مسهل، بادشكن، نیروبخش، آنتی‌بیوتیك، ضد سرفه، ضد انگل و ضد تومور و در ترمیم زخم‌ها مؤثر است.
• از خواص قلبی و عروقی گیاه دارویی بابا آدم می‌توان به تصفیه كننده خون، ضد التهابات قلبی یا عروقی، مقوی و نیرو‌بخش اشاره كرد همچنین این گیاه در تسكین درد قلب و پاكسازی عروق تأثیر فراوان دارد.
• گیاه دارویی بابا آدم ضد التهاب، ضد اسپاسم، تقویتی، باد‌شكن و ضد انگل‌های كرمی شكل استT همچنین در دفع یبوست، رفع بواسیر، تقویت كبد، تقویت معده، رفع كولیت كبدی و درمان سنگ كیسه صفرا مفید است.
• بابا آدم تقویت كننده پوست، ضد التهاب، ترمیم‌كننده زخم‌های پوستی، ضد آكنه، ضد حساسیت، زونا و زخم‌های مزمن است؛ این گیاه در تقویت مو، درمان اكثر امراض پوستی، درمان اگزما، رفع خارش، رفع ترك كف پا، درمان بواسیر و درمان گزش حشرات نیز مؤثر است.
•  ریشه‌ باباآدم ضد میكروب، ضد تومور و ضد تب است.
•  از گیاه باباآدم فرآورده‌های‌ ضدشوره، تقویت موی سر، تمیزكننده‌های پوست و مواد آرایشی-بهداشتی تهیه می‌شود. در ایران از این گیاه، محصول صنعتی ساخته نشده است و به شكل سنتی تهیه می‌شود.
• گیاه دارویی بابا آدم برای رفع نقرس، رماتیسم نیز مفید است.

بیشتر بدانید :

• نهایت صدمه‌ای که در زمستان می‌بیند از دست رفتن برگ‌هاست ولی در بهار بعد مجدد رشد می‌کند.
• لکه‌های زرد بر روی برگ‌های این گیاه از عوامل مختلفی ممکن است به وجود بیاید. مثلاً حتی چکه آب و قطره آب سرد از سقف گلخانه هم می‌تواند موجب این لکه‌ها شود. یعنی هم عوامل فیزیکی ممکن است این لکه‌ها را به وجود بیاورند و هم عوامل شیمیایی. محل ظهور لکه‌ها مهم است که در برگ‌های پیر و کهنه هستند یا در برگ‌های جوان. برخی کمبودهای عناصر غذایی هم منجر به لکه می‌تواند باشد.
• ریزوم دار است و از طریق پاجوش طبیعی یا تقسیم ریزوم در بهار تکثیر پیدا می‌کند. این گیاه پاجوش‌های فراوانی تولید می‌کند، شیره داخلی گیاه برای پوست انسان ایجاد خارش و حساسیت ممکن است بکند.
• مصرف بیش از حد بابا آدم البته موجب تاری دید و سقط جنین می‌شود.

نکته: تماس با شیره بابا آدم ممکن است باعث حساسیت گردد که ناشی از کریستال‌های اگزالات کلسیم بابا آدم می‌باشد و در قسمت‌های پایین‌تر گیاه میزان این مواد بیشتر می‌شود، ممکن است منجر به کرخ شدن یا باد کردن زبان شود. یا منجر به سختی تنفس شود. آب پز کردن طولانی مدت ممکن است این عوارض را کاهش دهد.