معرفی گل گاردنیا

گاردنیا با نام علمی "Gardenia jasminoides" و از خانواده "Rubiaceae" می‌باشد. این گیاه بومی نواحی جنوب شرقی آسیا همانند ویتنام و هند بوده و در مناطقی که آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری دارند به دلیل برگ‌های سبز و براق و گل‌های سفید و معطری که دارد به عنوان گیاه باغی در فضای باز کاشته می‌شود. گاردنیا در مناطقی که زمستانی سرد دارند می‌تواند به عنوان گیاهی گلدانی پرورش داد شود. امروزه ارقامی که با اعمال اصلاح نژاد گل‌هایی درشت و سفید رنگ تولید می‌کنند طرفداران خاص خود را پیدا کرده است. اگر چه شرایط نگهداری گاردینا در منزل کمی سخت است، ولی ارزش جذابیت و زیبایی گل‌های درشت و سفید چینی مانند و معطر آن را دارد. برگ‌ها همیشه سبز و مومی هستند، گلها اصولا در تابستان ظاهر می‌شوند و در بعضی از واریته‌های آن در زمستان هم گل دارند. این گیاه، گیاهی محبوب با گل‌های سفید، معطر و بسیار زیباست که در بهار دیدن این گل، بسیار لذت بخش است.

برای خرید بذر گل و گیاهان زینتی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

گل گاردنیا

نیازهای گاردنیا

آبیاری: بستر کاشت گاردنیا نباید خشک و یا خیس و غرقابی شود. خشکی کشیدن گیاه موجب قهوه‌ای شدن و ریزش برگ‌های گاردنیا باید بر طبق برنامه ای منظم آبیاری شود. برای تعیین زمان آبیاری می‌توانید سطح خاک را بررسی کنید اگر خاک تا عمق 5 سانتیمتری، رطوبت خود را تا حدودی از دست داده بود، زمان مناسبی برای آبیاری است.

توجه به این مسئله ضروری است که برای آبیاری این گیاه نباید از آبهای املاح دارد استفاده شود. وجود املاح در آب یکی از دلایل از بین رفتن تدریجی گاردنیا است که ابتدا موجب زرد شدن برگسار و در نهایت ریزش آنان می‌شود و اگر به جای آب سرد از آب ولرم استفاده شود نتایج بهتری بدست می‌آید.

رطوبت محیط نیز برای گاردنیای گلدانی مهم است. غبارپاشی موثر است اما برای برطرف ساختن نیاز رطوبتی این گیاه به تنهایی بخصوص در روزهای گرم کافی نیست و همچنین ریزش قطرات آب بر روی گل‌ها می‌تواند منجر به زرد-قهوه ای شدن گل‌ها و ریزش آنان بشود.

بنابراین می‌توان یک زیر گلدانی که بزرگتر از زیر گلدانی گیاه است تهیه کرد و داخل آن سنگریزه ریخت و گلدان را بر روی این سنگریزه ها قرار داد. سپس در زیر گلدانی حاوی سنگریزه تا حدی آب می‌ریزیم به نحوی که ته گلدان گاردینا با آب در تماس نباشد و سطح آب موجود در زیر گلدانی پایین تر از کف گلدان حاوی گیاه قرار گیرد، زیرا اگر کف گلدان و منافذ آن با آب در تماس باشد، آبهای اضافه بعد از آبیاری (زه آب) از گلدان خارج نمی‌شود و این منجر به آسیب رسیدن به گیاه خواهد شد.

آب موجود در زیر گلدانی به تدریج تبخیر شده و رطوبت مورد نیاز برگسار گاردنیا را فراهم می‌کند. البته با وجود بکارگیری این روش غبارپاشی برگسار را فراموش نکنید و چند بار در طی روزهای گرم این کار را البته با استفاده از آب‌های بدون املاح انجام دهید و همچنین مراقب خیس نشدن غنچه‌ها و گل‌های این گیاه نیز باشید، زیرا خیس شدن گل‌ها موجب بد رنگ شدن آنان خواهد شد. همچنین غبارپاشی در زیر نور مستقیم آفتاب منجر به ایجاد لکه‌های قهوه ای و سوخته بر روی برگ‌های گیاه خواهد شد.

نور: گاردنیا به محیطی پر از نور نیاز دارد اما گاردنیای گلدانی باید از تابش نور شدید و مستقیم آفتاب در روزهای گرم بخصوص ظهر روزهای تابستان محافظت شود. نور شدید در روزهای گرم موجب سوختن برگ‌های گاردنیا می‌شود اما در طی زمستان گلدان را در جایی بگذرید که از حداکثر نور محیط بهره‌مند شود. گاردنیا برای گلدهی نیاز به نور دارد و کمبود نور یکی از دلایل ریزش غنچه های گل است. همچنین در صورت کمبود نور برگها نیز نازک و ضعیف می‌شوند.

دما: دمای 22-18 و حداکثر 24 درجه سانتیگراد در طی روز و 20-16 در طی شب برای این گیاه مناسب است. وجود دماهای ذکر شده برای تشکیل جوانه و گلدهی این گیاه مهم است. اگر محیط گرمتر و یا سردتر باشد جوانه‌های گل شکل نخواهند گرفت. همچنین سرمای محیط بخصوص در زمستان موجب سیاه شدن برگ‌های این گیاه می‌شود.

خاک: گاردنیا خاک اسیدی را دوست دارد و اگر شرایطی بجز این برای آن فراهم شود قادر به جذب و استفاده از برخی عناصر غذایی بخصوص آهن نیست که در نتیجه آن برگها زرد می‌شوند. برای تهیه مخلوط خاکی گاردنیا حتماً از پیت ماس حداقل به میزان 30٪ حجم کل بستر کاشت استفاده کنید، زیرا این ماده به کاهش اسیدیته بستر کاشت گاردنیا کمک می‌کند.

از جمله مخلوط‌های مناسب جهت کاشت گاردنیا عبارتند از: پیت ماس +پرلایت + ورمی‌کولایت را به شکل حجم‌های مساوی، پیت موس + کمپوست (خاک برگ پوسیده) به حجم‌های مساوی که البته در این صورت سهم پیت موس 50٪ می‌شود، که همانطور که اشاره شد در برخی منابع علمی تا 30٪ برای وجود پیت موس در مخلوط خاک پیشنهاد شده است، بنابراین می‌توان قسمت سوم را از خاک باغچه سیاه و نرم استفاده کرد.

برای خرید ورمی کمپوست با کیفیت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.
 

پیت موس+کمپوست+سبوس برنج از دیگر ترکیبات کاشت این گیاه عنوان شده است.برای کاهش اسیدیته بستر کاشت  برخی از پرورش دهندگان خانگی کاربرد مقداری سرکه و یا آبلیمو با آب آبیاری را در کاهش اسیدیته خاک موثر اعلام کرده اند.

گاهی برخی از آنان سرکه قبل از ظهور علائم زردی برگ‌ها و یا با مشاهده اولین علائم بر روی سطح خاک می‌پاشند تا به کاهش اسیدیته کمک کند. همچنین کاربرد کودهای حاوی آهن همانند شلات آهن در کاهش اسیدیته خاک موثر است، اما باید مراقب استفاده بیش از اندازه این کودها بود زیرا ممکن است منجر به نابودی گیاه شود.

بنابراین استفاده از کودهای آهن دار در طی فصل رشد یک بار در اوایل بهار  و یک بار در اوایل تابستان توصیه می‌شود و از کودهایی که مخصوص گیاهان اسیدی دوست هستند، مطابق دستور کارخانه سازنده کودها و معمولاَ هر دو هفته یکبار استفاده شود.

مصرف بیش از اندازه کودها موجب شور شدن بستر کاشت و در نتیجه آسیب دیدن ریشه‌ها می‌شود. بهترین زمان کوددهی این گیاه در اواسط بهار است تا به تشکیل جوانه های گل کمک شود، اما در طی فصل پاییز نیز بهتر است این گیاه کوددهی نشود، زیرا موجب رشد ساقه‌های جدید و جوان می‌شود که به کاهش دمای محیط حساس هستند. بستر کاشت گارنیا باید زهکش خوبی داشته باشد و از هموس نیز غنی باشد.زهکش فقیر خاک می‌تواند منجر به افزایش بیماری‌های قارچی و پوسیدگی ریشه شود.

برای خرید سم و قارچ کش به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

گلدان گاردنیا معمولاً در طی سه سال اول رشد هرس ساله در بهار تعویض می‌شود و گلدانی با یک درجه بزرگتر استفاده می‌شود. زمانی که تعویض گلدان به دلیل اندازه بزرگ گیاه سخت و دشوار است، می‌توان خاک سطحی گلدان را با خاکی غنی و تازه تعویض کرد. اگر از مخلوط غنی برای کاشت گاردنیا استفاده می‌کنید در حدود 6 هفته بعد از تاریخ تعویض خاک می‌توان برنامه کوددهی این گیاه را شروع کرد.

تکثیر : گاردنیا را با بذر می‌توان تکثیر کرد که البته 3-2 سال طول می‌کشد تا گیاه روییده از بذر گل بدهد. بذرها را در هر زمان از سال می‌توان کاشت و برای جوانه زنی آنان دمای محیط را باید در اندازه 25-20 درجه سانتیگراد تنظیم کرد.

بستر کاشت بذرها باید عاری از مواد قلیایی باشد. روی بذرها باید با کمپوست الک شده پوشانده شود. بستر کاشت را مرطوب نگهدارید. جوانه زنی بذرها معملوا در طی 60-21 روز اتفاق می‌افتد. برای دانه‌های جوان در طی زمستان دما را در حد 18-13 درجه سانتیگراد تنظیم کنید.

قلمه چوب نرم روش دیگر تکثیر این گیاه است و گیاه حاصل از قلمه در حدود یک سال طول می‌کشد تا به گل بنشیند. قلمه‌ها در اواخر زمستان و یا اوایل بهار تهیه می شوند. قلمه‌هایی که چوبی‌تر هستند در طی تابستان و بعد از فصل گلدهی گیاه می‌توان استفاده کرد.

طول قلمه‌های نرم 15-10 سانتیمتر مناسب است و برگها از نیمه قلمه به پایین از آن جدا می‌شوند. برخی از پرورش دهندگان بعد از تهیه قلمه 3-2 سانتیمتر از انتهای آنرا داخل آب می‌گذارند و با مشاهده نشانه‌های بیرون آمدن ریشه‌ها آنها را به بستر کاشت سبک و غنی (به عنوان مثلا مخلوط مساوی از ورمی‌کولایت و پرلایت)منتقل می‌کنند.

گروهی دیگر از پرورش دهندگان به محض تهیه قلمه‌ها آنان را در بستر کاشت سبک می‌کارند. همانطور که اشاره شد قلمه نیمه چوبی نیز برای تکثیر گاردنیا استفاده می‌شود. این قلمه‌ها به طول 15-12 سانتیمتر از ساقه‌های پر رشد و سالم که نواحی با رشد جدید در انتهایشان دارند تهیه می‌شود. دمای مناسب ریشه زایی قلمه‌ها 24-23 درجه سانتیگراد است. ریشه‌زایی قلمه‌ها در حدود 6 هفته طول می‌کشد.

هرس: گیاه را بعد از فصل گلدهی و زمانی که گیاه دوره استراحت را سپری می‌کند هرس کنید. اگر می‌خواهید گیاه شما بیشتر حالت بوته‌ای بیابد عمل سرزنی را در زمان جوانی گیاه و بخصوص در زمان استراحت گیاه انجام دهید. با این کار رشد جوانه‌های جانبی و فرعی تحریک می‌شود.

البته گیاه را به شکل شدیدتری نیز می‌توان هرس کرد اما هر مقدار که یک ساقه را کوتاه می‌کنید، حتما چندین برگ روی آن باقی بگذارید تا با شروع فصل رشد گیاه برای غذاسازی با مشکل مواجه نشود. گیاهان هرس شده را با فرارسیدن بهار با کودی حاوی آهن و همچنین میزان بیشتری از نیتروژن کوددهی کنید تا رشد برگ‌ها و جوانه‌هایی قوی تحریک شود.

بیشتر بخوانید : چگونگی درمان گیاهان آپارتمانی

آفات، بیماری و مشکلات گاردنیا

از آفات این گیاه می‌توان به کنه تار عنکبوتی، شته، شپشک‌های گیاهی ، شپشک آردآلود و مگس سفید اشاره کرد. شته شیره را مصرف کرده و موجب بدشکلی جوانه های گل و پیچش و رنگ نامناسب برگسار می‌شود.

 شپشک آردآلود نیز از شیره گیاهی تغذیه کرده و موجب ضعف و کاهش رشد آن می‌شود. کنه تار عنکبوتی نیز شیره گیاهی را مصرف کرده و علاوه بر ایجاد رگه‌های کم رنگ بر روی برگ‌ها در زیر برگسار نیز تار می‌بندد.

شپشکهای گیاهی نیز موجب ایجاد لکه‌های برآمده قهوه‌ای رنگ بر روی برگسار می‌شود. فعالیت تریپس حاشیه گلبرگ‌ها را قهوه‌ای می‌کند و منجر به بدشکل شدن گل‌ها می‌شود. مگس سفید به صورت نقاط سفید رنگی در پشت برگها دیده می‌شوند که با تغذیه از شیره گیاه منجر به ضعف گیاه خواهند شد.

سفیدک پودری لکه‌های سفید رنگی بر روی برگسار گیاه ایجاد می‌کند که منجر به کاهش عملکرد آنان و کاهش میزان فتوسنتز می‌گردد. پوسیدگی ریشه موجب پژمردگی، سرخشکیدگی برگسار، کوتاه شدن قامت گیاه و زردی برگسار می‌شود.

برای بیماری‌های قارچی معمولاً بهبود بخشیدن شرایط زهکش بستر کاشت و جلوگیری از خیس و مرطوب ماندن برگسار گیاه در جلوگیری از این بیماری‌ها موثر است. وجود نماتد در بستر کاشت این گیاه موجب رشد ضعیف، کوتاهی قامت گیاه، زردی برگسار و ریزش غنچه‌های گل و برگ‌ها در صورت حمله شدید نماتدها می‌شود. بر روی ریشه گیاهان آلوده نیز نواحی متورم و گره مانند شکل می‌گیرد.

برای خرید کود مایع گیاهان آپارتمانی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

برخی شرایط نامساعد محیطی مشکلاتی را برای گاردنیا بوجود می‌آورد که عبارتند از:

زردی و ریزش برگسار: دلایل مختلف و متنوعی باعث زرد شدن برگ‌های گاردنیا می‌شوند که عبارتند از:
آبیاری بیش از اندازه، سنگین بودن خاک و زهکش نامناسب آن، کمبود آهن، استفاده از آب‌های املاح دار برای آبیاری، آسیب دیدن ریشه‌ها در طی زمستان به دلیل هوای سرد، خیس و غرقابی شدن بستر کاشت و خفگی ریشه‌ها، کمبود نور و پایین بودن دما (این دو عامل در ابتدا موجب زرد شدن برگ‌های جوان خواهند شد)

سیاه شدن برگسار: سرمای محیط در طی زمستان، آبیاری کم و خشکی کشیدن گیاه بخصوص در دمای بالای 26 درجه سانتیگراد، تغییرات شدید دمای محیط در مدت زمان کوتاه-

عدم شکل گیری گل: دمای بالای شبانه در حد 20 درجه سانتیگراد و بیشتر- خشکی هوا-

ریزش جوانه‌های گل و بدشکلی آنها: تغییرات شدید دما- کمبود و یا بیش بود آبیاری- آبیاری نامنظم-زهکش نامناسب خاک و باقیماندن آب به مدت طولانی در اطراف ریشه‌های گیاه-دمای زیر 15.5 نیز موجب بدشکلی جوانه‌های گل می‌شود- ریزش قطرات آب بر روی گل‌ها می‌تواند منجر به زرد- قهوه ای شدن جوانه‌های گل و ریزش آنان شود-کمبود آهن و منیزیم از دیگر دلایل زرد شدن و ریزش غنچه‌های گل است- تراکم بیش از اندازه برگسار در اطراف گل نیز منجر به زردی غنچه‌ها می‌شود- عدم وجود نور کافی نیز می‌تواند منجر به زرد شدن غنچه های گل و ریزش آنان شود.

پژمردگی برگسار با وجود رطوبت مناسب محیط : گرمای محیط و خشک بودن هوا.