همه چیز در مورد ریحان

گیاه ریحان و به لاتین Basil گیاهی است از تیره نعناییان و از پرکاربردترین سبزیجاتی است که می‌توانید بکارید. ریحان که به نام‌های نازبو، شاهسپرم و شاهسپرغم هم شناخته می‌شود، گیاهی معطر و خوشبو و از تیره نعناعیان است که به عنوان سبزی خوردن مصرف شده و در انواع ریحان سبز و ریحان بنفش یافت می‌شود.

این گیاه علاوه بر استفاده در امور پخت و پز، دارای خواص درمانی بسیاری نیز می‌باشد.

برگ‌های تازه آن را می‌توانید به سالاد، ساندویچ و سس اضافه کنید و برگ‌های خشک شده‌اش را در زمستان میل نمایید. این گیاه سرعت جوانه زنی کمتری نسبت به بسیاری از دانه‌های سبزیجات دارد و تنها در حدود 60% از آنها جوانه خواهند زد، خوشبختانه بسته‌های ریحان موجود در بازار دانه‌های بسیار بیشتری از نیاز شما دارند.

جهت خرید عمده بذر ریحان بنفش می‌توانید به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

ریحان گیاهی دوستدار آب و هوای گرم است و سرما به آن آسیب می‌رساند. دانه و گیاهان تا زمانی که خاک گرم شود (18 تا 21 درجه سانتیگراد) و وضعیت آب و هوایی تثبیت شود، نبایستی در خاک قرار گیرند. حتی هوای سرد شب هم(10 درجه) سرعت رشد آن را در ابتدا می‌گیرد.

همچنین بخوانید : معرفی سبزیجات سایه دوست

برای کاشت، شما می‌توانید 3 تا 4 هفته قبل از زمان کاشت در داخل منزل آنها را بکارید، 4 تا 6 دانه را در گلدانی قرار داده و زمانی که برگ‌های آن سبز شد در هر گلدان یک یا دو گیاه باقی بگذارید و مابقی را به گلدان‌های دیگر انتقال دهید. پس از گذشت سه تا چهار هفته آنها را به بیرون انتقال داده و برای چند روز اول از باد و آقتاب در امان نگاه دارید.

این گیاه دوست داشتنی ترجیح می‌دهد با رطوبت کم، خاک اندکی اسیدی، خام و با زهکشی مناسب که حاوی مقادیر زیادی از مواد عالی( کمپوست) باشد رشد کند، مانند بسیاری از سبزیجات ریحان هم نیاز به تغذیه سنگین ندارد، بنابراین نیاز به کود دهی خاک اطراف گیاه وجود ندارد. ریحان و گوجه فرنگی همدم مناسبی برای یکدیگر هستند و زمانی که گوجه‌ها رشد می‌کنند سایه مناسبی را برای ریحان فراهم می‌کنند.

گیاه ریحان استاندارد یا شیرین در آشپزی، برای سس پستو و پخت و پز ایتالیایی استفاده می‌شود، که به آن جنوویس (Genovese) گفته می‌شود. بیش از 36 گونه دیگر از ریحان وجود دارد که ریحان بنفش، ژولیده و نمونه‌های خاصی نظیر لیمویی، آهکی و دارچینی از این دسته اند. برای به دست آوردن حداکثر طعم و بو و ظرافت در برگ ریحان در اوایل تابستان و زمانی گیاه به حدود 15 سانتیمتر رسیده است سر آن را بچینید و اجازه دهید که از محل چینش قسمت‌های جدید رشد کند، این کار را تا فصل سرما ادامه دهید همچنان که برگ‌های آن را نیز برداشت می‌کنید.

زمان کاشت ریحان 

گیاه ریحان برای رشد نیازمند آب و هوای گرم است، شما می‌توانید ریحان را در خاک باغچه یا گلدان بکارید.

در صورتی که در منطقه گرمسیر زندگی می کنید، برای کاشت ریحان در باغچه می‌توانید بذر ریحان را بعد از آخرین سرم، مستقیماً در زمین بکارید. اما در مناطق سردسیر، چهار تا شش هفته قبل از آخرین سرما، بذر ریحان را خیس کنید، در یک جای گرم نشاء کنید و بعد آن‌ها را به زمین اصلی منتقل کنید.

آماده کردن خاک و گلدان

برای آماده کردن خاک برای تهیه محیط کاشت گیاه ریحان، در نظر داشته باشید خاک باید دارای زهکشی مناسب باشد.

ابتدا خاک را مرطوب کنید، سپس بذرها را در عمق 0.5 سانتیمتری خاک قرار دهید و با لایه نازکی از خاک روی بذرها را بپوشانید. در نظر داشته باشید بذرها را با فاصله مناسب بکارید تا در زمان رشد فاصله بوته‌ها از هم حدود 15سانتیمتر باشد.

در صورتی که قرار است ریحان را در گلدان پرورش دهید، بذرها را به فاصله 3-4 سانتیمتر از هم بکارید. دقت کنید که اگر قطر بذرها دو میلیمتر است حداکثر با 2 میلیمتر خاک روی آن را بپوشانید. گلدان انتخابی هر چه بزرگتر و عمق بیشتری داشته باشد، گیاه فضای بیشتری برای رشد دارد و بزرگتر می‌شود. رشد ریحان در گلدان محدودتر بوده و برگ‌های نهایی ظریف‌تر و کوچکتر هستند.

مراقبت‌ها از بذرها

مکان مناسب برای گلدان جاییست که روزانه حداقل سه چهار ساعت در معرض نور مستقیم آفتاب باشد. روی گلدان یا محیط کشت، را با پلاستیک شفاف بپوشانید تا برای رشد بذر شرایط گلخانه‌ای فراهم شود. گلدان‌ها را دو تا پنج روز در گرم‌ترين جاي ممکن قرار دهيد و روزی 2 تا 4 بار آن را آبیاری کنید.

معمولاً  4-3 روز بعد بذرها جوانه می‌زنند و زمانی که ریحان جوانه زد، باید مرتب سطح خاک را مرطوب نگه دارید. هنگام آبیاری دقت کنید که بیش از حد به گیاه آب ندهید و فقط سطح خاک را با آب‌پاش خیس کنید.

به یاد داشته باشید که بعد از رشد بذرها و در زمانی که نشا یا گیاه را آبیاری می‌کنید، سعی کنید تنها ساقه گیاه را  آبیاری کنید و تا حد امکان از پاشیدن آب بر روی برگ‌های گیاه خودداری کنید.

جهت خرید خاک می‌توانید به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

آفات و بیماری‌های ریحان

آفت خاصی برای گیاه ریحان مشاهده نشده، تنها یک نوع سوسک است که با سوزاندن علف‌های هرز و یا گیاهان آلوده تا حد زیادی می‌توان آن را کنترل کرد.

مراقب رشد علف‌های هرز در زمین کشت باشید، زمین و یا گلدان باید خالی از هر گونه علف‌های هرز باشد.

نرسیدن نور کافی به گیاه، باعث ایجاد کپک در ریحان می‌شود.

بیشتر بخوانید : بیماری‌های باغچه سبزیجات خانگی

برداشت ریحان

زمان برداشت ریحان هنگامی است که گیاه دارای چند برگ شد. معمولاً فصل برداشت، اواخر تابستان است و اواسط پاییز مجددا می‌توان از برگ‌های جدید برداشت کرد.

ساقه‌ها را با فاصله چند سانتیمتری (5 تا 7 سانتی متر) از سطح زمین بچینید. برگ‌های بالایی ریحان را بچینید و برگ‌های پایینی را قطع نکنید، زیرا این کار باعث پرپشت شدن برگ‌های ریحان می‌شود.