همه چیز در مورد گل پیچ امین الدوله

پیچ امین الدوله

پیچ امین الدوله یکی از زیباترین گیاهان رونده‌ای است که می‌توانید در باغ یا حیاط خود داشته باشید. این گیاه با نام علمی Lonicera japonica شناخته می‌شود و بومی شرق آسیا، به‌ویژه ژاپن، چین و کره است. پیچ امین الدوله به‌خاطر گل‌های لوله‌ای شکل و عطر فوق‌العاده‌اش، سال‌هاست که در باغ‌های ایرانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.

این گیاه رونده با ساقه‌های نیمه‌چوبی می‌تواند تا ۱۰ متر ارتفاع بگیرد و روی داربست، آلاچیق یا دیوار بپیچد. برگ‌های بیضی‌شکل و سبز تیره‌اش به‌صورت متقابل روی ساقه قرار می‌گیرند. جالب است بدانید که در مناطق با زمستان ملایم، این گیاه نیمه‌همیشه‌سبز باقی می‌ماند.

گل‌های پیچ امین الدوله ابتدا سفید یا کرم هستند و به‌تدریج به رنگ زرد طلایی تغییر می‌کنند. همین تغییر رنگ باعث می‌شود روی یک بوته، گل‌های دو رنگ ببینید که منظره‌ای بسیار جذاب ایجاد می‌کند. فصل گل‌دهی از اواخر بهار شروع شده و تا اواسط تابستان ادامه دارد. عطر شیرین و قوی گل‌ها، به‌خصوص در عصرها، زنبورها و پروانه‌ها را به باغ شما جذب می‌کند.

از نظر نگهداری، این گیاه نسبتاً کم‌توقع است:

• در آفتاب کامل تا سایه نسبی رشد می‌کند
• به انواع خاک‌ها سازگار است، اما خاک زهکش‌دار را ترجیح می‌دهد
• مقاومت خوبی به خشکی دارد، هرچند آبیاری منظم گل‌دهی بهتری می‌دهد
• هرس سالانه برای کنترل رشد و تحریک گل‌دهی توصیه می‌شود

یک نکته مهم که باید بدانید: پیچ امین الدوله رشد بسیار سریعی دارد. اگر کنترل نشود، می‌تواند به گیاهان اطراف آسیب بزند. پس اگر فضای محدودی دارید، حتماً به هرس منظم آن توجه کنید.

یاس امین الدوله

شاید برایتان سوال پیش آمده که تفاوت یاس امین الدوله با پیچ امین الدوله چیست؟ در واقع هر دو نام به یک گیاه اشاره دارند! یاس امین الدوله نام عامیانه‌ای است که در ایران برای این گیاه استفاده می‌شود و بیشتر بر عطر یاس‌مانند گل‌هایش تأکید دارد.

دلیل این نام‌گذاری جالب است: گفته می‌شود این گیاه اولین بار توسط امین‌الدوله، یکی از رجال دوره قاجار، به ایران آورده شده و به همین دلیل نامش با او گره خورده است. البته این روایت تاریخی قطعی نیست، اما نشان‌دهنده قدمت حضور این گیاه در باغ‌های ایرانی است.

یاس امین الدوله علاوه بر زیبایی، کاربردهای دیگری هم دارد. در طب سنتی چین، گل‌های خشک‌شده این گیاه با نام «جین یین هوا» (Jin Yin Hua) شناخته می‌شوند و برای درمان سرماخوردگی و التهاب استفاده می‌شوند. تحقیقات علمی نشان داده که این گل‌ها حاوی ترکیباتی مثل اسید کلروژنیک و فلاونوئیدها هستند که خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارند.

برای استفاده زینتی، یاس امین الدوله گزینه‌های متنوعی پیش رویتان می‌گذارد:

• پوشش داربست و آلاچیق: سایه‌ای خنک و معطر ایجاد می‌کند
• پوشش دیوار: دیوارهای نازیبا را پنهان می‌کند
• کاشت در گلدان بزرگ: برای بالکن و تراس مناسب است
• زمین‌پوش: در شیب‌ها از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند

اگر به دنبال گیاهی هستید که هم چشم‌نواز باشد و هم عطر دل‌انگیزی به فضای بیرونی خانه‌تان بدهد، یاس امین الدوله انتخاب فوق‌العاده‌ای است. فقط یادتان باشد که این گیاه عاشق آفتاب است و در سایه کامل، گل‌دهی‌اش کاهش می‌یابد.

پیچ امین الدوله علاوه بر اینکه ظاهر زیبا و بوی خوش دارد، دارای خواص دارویی هم می‌‌باشد. محل اصلی رویش پیچ امین الدوله در انگلستان و آمریکای شمالی بوده و بیشتر در نیمه شمالی کره زمین رشد می‌‌کند. فصل گل‌دهی این گیاه به گونه آن بستگی دارد نوع بومی آن در وسط‌های بهار شروع به گل دادن می‌کند و تا مدتها، بعد از فصل تابستان هم ادامه دارد. در کنار راه‌ها و تپه‌های شیب‌ دار این گیاه را می‌کارند تا از فرسایش خاک جلوگیری کند. این گل برای زنبورها، پروانه‌ها و مرغان زرین‌ پر یک منبع خوب شهد به حساب می‌‌آید. این گیاهان اگر مرتب هرس شوند عمر طولانی دارند. پیچ امین الدوله در سال اول گل می‌‌دهد و در 3 تا 5 سالگی هم بالغ می‌‌شود.

جهت خرید بذر گیاهان آپارتمانی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

شرایط نگهداری پیچ امین‌الدوله در گلدان

پیچ امین‌الدوله گیاهی رونده با رشد سریع است که اگر شرایط مناسب فراهم باشد، در گلدان هم به‌خوبی رشد می‌کند و گل می‌دهد. برای داشتن یک پیچ امین‌الدوله سالم و پرگل در آپارتمان یا بالکن، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است.

برای خرید خاک و بستر کشت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

انتخاب گلدان و خاک مناسب

با توجه به رشد سریع این گیاه، گلدانی بزرگ با قطر مناسب انتخاب کنید. ارتفاع گلدان باید تقریباً دو برابر قطر آن باشد تا ریشه‌ها فضای کافی برای گسترش داشته باشند. حتماً گلدانی با سوراخ‌های زهکشی مناسب تهیه کنید.

اگرچه پیچ امین‌الدوله در فضای باز به خاک حساسیت زیادی ندارد، اما در گلدان داستان فرق می‌کند. خاک باید سبک، حاصلخیز و با زهکشی عالی باشد. بهترین ترکیب خاک شامل موارد زیر است:

• خاک لومی-شنی به عنوان پایه
• خاک برگ برای افزایش مواد آلی
• کود پوسیده دامی برای تقویت
• ماسه برای بهبود زهکشی

اگر خاک گلدان سنگین باشد و آب به‌راحتی خارج نشود، برگ‌ها زرد شده، می‌ریزند و حتی سیاه می‌شوند. ریشه‌های این گیاه حساس هستند و غرقابی شدن سریعاً به آن‌ها آسیب می‌زند.

آبیاری صحیح

آبیاری منظم و به‌موقع از مهم‌ترین نکات نگهداری پیچ امین‌الدوله در گلدان است. قانون طلایی این است: وقتی سطح خاک خشک شد، آبیاری کنید.

گیاهان جوان به آبیاری بیشتری نیاز دارند، اما وقتی گیاه بالغ شد، مقاومت بیشتری به کم‌آبی پیدا می‌کند. معمولاً هفته‌ای یک‌بار آبیاری کافی است، مگر در روزهای گرم تابستان که ممکن است نیاز به آبیاری بیشتر باشد.

هم کم‌آبی و هم آبیاری بیش از حد مشکل‌ساز است:

• کم‌آبی: کاهش گل‌دهی و ضعیف شدن عطر گل‌ها
• آبیاری زیاد: پوسیدگی ریشه، زردی برگ‌ها و از بین رفتن عطر

جهت خرید سم و قارچ کش به فروشگاه آنلاین نازبو مراجعه کنید.

نور و محل نگهداری

پیچ امین‌الدوله برای رشد و گل‌دهی کامل روزانه به ۶ تا ۸ ساعت نور نیاز دارد. بالکن یا پشت پنجره‌ای با نور مناسب بهترین مکان است. در سایه کامل، گیاه رشد ضعیفی خواهد داشت و احتمالاً به گل‌دهی نمی‌رسد.

یک نکته مهم: اگر آفتاب مستقیم و شدید به بدنه گلدان بتابد، خاک بیش از حد گرم شده و به ریشه‌ها آسیب می‌زند. بهترین حالت این است که بدنه گلدان در سایه و شاخه‌ها در آفتاب قرار بگیرند.

دما و مقاومت به سرما

دمای ایده‌آل برای رشد این گیاه بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است. خوشبختانه پیچ امین‌الدوله نوسانات دمایی را به‌خوبی تحمل می‌کند و در زمستان تا ۱۵- درجه هم دوام می‌آورد.

اگر در منطقه‌ای با زمستان‌های بسیار سرد زندگی می‌کنید، ریشه‌ها و قسمت پایین ساقه را با پوشش ضخیم (مثل گونی یا پارچه) محافظت کنید. حتی اگر قسمت بالایی گیاه آسیب ببیند، با حفظ ریشه‌ها می‌توانید گیاه را نجات دهید.

قیم‌گذاری و هرس

چون پیچ امین‌الدوله گیاهی بالارونده است، به تکیه‌گاه نیاز دارد. گلدان را کنار دیوار یا داربست قرار دهید و قیم را نزدیک لبه گلدان با چند سانتی‌متر فاصله از تنه اصلی نصب کنید.

هرس منظم برای این گیاه پُررشد ضروری است. با قطع شاخه‌های اضافی و خشک‌شده:

• ظاهر گیاه زیبا و مرتب می‌ماند
• رشد جدید تحریک می‌شود
• گل‌دهی بهتری خواهید داشت.

برای خرید کود گیاهان آپارتمانی و زینتی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

کوددهی

خبر خوب این است که پیچ امین‌الدوله گیاه پُرتوقعی نیست و بدون کود هم می‌تواند رشد کند. اما برای گل‌دهی بهتر، دو بار در سال کوددهی کافی است: یک‌بار در اوایل بهار و یک‌بار در اواسط تابستان. از کود چندمنظوره یا متعادل استفاده کنید.

آفات و بیماری‌ها

پیچ امین‌الدوله ممکن است به آفاتی مثل شته، کنه تار عنکبوتی و شپشک آردآلود مبتلا شود. همچنین اگر گیاه در محل نامناسب با سایه بیش از حد و رطوبت زیاد نگهداری شود، احتمال بیماری‌های قارچی افزایش می‌یابد.

برای پیشگیری و درمان:

• تهویه مناسب اطراف گیاه را حفظ کنید
• قسمت‌های آلوده را سریعاً حذف کنید
• در صورت نیاز از صابون حشره‌کش یا روغن نیم استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: هرس درختان و آموزش کاربردی آن

نحوه تکثیر پیچ امین الدوله

در اواخر تابستان و پاییز قلمه‌های پیچ امین الدوله به راحتی ریشه می‌‌زنند. این گیاه با سه روش تکثیر می‌‌شود:

1- کاشت بذر: در این روش بذر کاشته می‌‌شود و تا رشد نهایی باید مراقب آن بود.
2- خوابانیدن: در این روش با خم کردن ساقه‌های بلند طوری که 15 تا 20 سانتیمتر از نوک ساقه بیرون باشد در خاک می‌‌گذاریم. این ساقه همچنان به گیاه متصل است و از آن جدا نمی‌‌شود. ساقه در عمقی حدود 5 سانتیمتر در خاک گذاشته و تا زمان ریشه‌ زنی آن را باید آبیاری کرد.
قلمه زدن: برای انجام این کار باید ساقه را که در حدود 10 سانتیمتر طول دارد از گیاه جدا کرده و در خاک بکارید.

همچنین بخوانید : روش‌های طبیعی مبارزه با آفات

انواع پیچ امین الدوله

1 _ پیچ امین الدوله پریکی مینوم: این گل بوی بسیار خوبی دارد، گل‌های لوله‌ ای و به رنگ سفید، کرم و بنفش روشن دارد  که همه گیاه را می‌‌پوشاند. این گل‌ها از وسط های خرداد شروع به شکوفا شدن می‌‌کند و تا شهریور ماه ادامه دارد.

2 _ پیچ امین الدوله بلژیکا یا هیمالیا: گل‌های این نوع گیاه خیلی زود شروع به شکوفا شدن می‌‌کنند. گلبرگ‌های آن در رنگ‌های گوناگونی است که در قسمت بیرونی گلبرگ‌ها تیره‌ تر هستند.

3 _ پیچ امین الدوله سروتینا: گل‌های این نوع از گیاه خیلی آرام رشد می‌‌کنند. نوع دیگر آن دو رگه می‌‌باشد که گل‌های نارنجی و زرد دارد و برگ‌های آن چند ساله می‌‌باشد. نوع دیگر دو رگه این گیاه گل‌هایی به رنگ زرد و بنفش دارند که در تابستان شکوفه می‌‌دهند. این گونه از گل‌ها عطر خوب و عمری طولانی دارند.
4 _ پیچ امین الدوله چینی: گل این گونه از تضاد دو رنگ گل صورتی و برگ بنفش است که یک حالت توهم آور و عجیب به گیاه داده است.
5 _ پیچ امین الدوله ژاپنی: گونه‌‌ایی مقاوم و قوی است که در اواخر دوره گل‌دهی ، گلبرگ‌های آن به رنگ زرد یا کرم می‌‌باشد.
6 _ پیچ امین الدوله رتیکوولاتا: درختچه‌های این گونه پیچ خورده و پا کوتاه هستند و شاخه‌ها به دور پایه‌ ایی که برای این کار انتخاب شده‌ اند می‌‌پیچند.
7 _ پیچ امین الدوله شرابی: این یک گیاه کرکی و گل‌دار بسیار زیبا است، که آلاچیق‌ها و دروازه‌های ورودی بلند را با آن تزیین می‌‌کنند. این گونه مرغ مگس خوار را به خود جذب می‌‌کند.

همچنین بخوانید: چه گیاهانی مناسب بالکن هستند؟

خواص گیاه پیچ امین الدوله و کاربرد آن در طب سنتی

پیچ امین الدوله ژاپنی از نظر خواص و ارزش غذایی، دارای ارزش دارویی بالایی در طب سنتی چین می‌‌باشد. این گیاه خاصیت ضد باکتری و ضدالتهابی دارد و برای از بین بردن گرما زدگی و همچنین از بین بردن مواد سمی بدن بسیار مفید است. از این گیاه برای درمان تب، آنفولانزا، سردرد، سرفه و گلودرد استفاده می‌‌شود. در طب سنتی چین از برگ‌های خشک شده این گیاه استفاده های بسیار می‌شود همچنین در طب چینی از جوانه‌های آن، برای درمان علائم تب استفاده شده چرا که جوانه‌های این گیاه سموم بدن را دفع می‌‌کند و علائم اسهال را از بین می‌برد. تفت دادن جوانه‌های پیچ امین الدوله در طب چینی برای درمان اسهال تجویز می‌شود. تهیه چای این گیاه می‌تواند تورم چشم، گلو و قفسه سینه را تسکین دهد.

جهت خرید بذر گیاهان دارویی به فروشگاه آنلاین نازبو مراجعه کنید.

خواص چای امین الدوله

این چای می‌‌تواند سردرد را از بین ببرد. دم کرده این گیاه یک خاصیت ضدعفونی کننده دارد و می‌‌توان از آن به عنوان یک دهان‌ شویه برای بهداشت دهان و دندان استفاده کرد. چای این گیاه عفونت مثانه را هم از بین می‌‌برد و همچنین تهیه چای این گیاه عامل عفونت سل سالمونلا را می‌‌تواند از بین ببرد. چای و دم کرده پیچ امین الدوله حالت تهوعی را که به خاطر هپاتیت c به وجود می‌‌آید را درمان می‌‌کند و باعث باز شدن مجرای تنفسی می‌‌شود.

خواص روغن پیچ امین الدوله

روغنی که از این گیاه به عمل می‌‌آید می‌‌تواند حرارت بدن، نفخ و سموم را از خون و کبد خارج کند. روغن این گیاه در درمان گلو درد، لکه‌های پوست و جوش‌های ریز مفید است. برای اینکه خشکی و شکننده بودن موها از بین برود، می‌‌توان از روغن این گیاه استفاده کرد همچنین برای نرم نگه داشتن موها هم می‌‌توان از این روغن استفاده کرد به طوری که این روغن را در شامپو یا نرم کننده مو بریزید.

برای خرید بذر گل و گیاهان زینتی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

نحوه قلمه زدن پیچ امین الدوله

یکی از روش‌های مهم برای تکثیر این گیاه، روش قلمه زدن است که در فصل بهار و اوایل تابستان انجام می‌‌شود در این روش ابتدا باید یک ساقه نیمه چوبی گیاه را در نظر گرفته که قابل خم شدن باشد و تا حدودی نرم باشد. قلمه که 10 سانتیمتر طول دارد را به صورت مایل با یک قیچی باغبانی یا یک چاقوی تیز که ضدعفونی شده باشد را برش دهید، البته باید مطمئن شوید که پایین گره را برش داده‌ اید، یعنی جایی که برگ به ساقه وصل می‌‌شود. برگ‌های اضافی قسمت پایین را جدا کرده و 1 یا 3 برگ را در قسمت بالایی ساقه بگذارید که بماند تا بیشتر انرژی گیاه صرف ریشه زایی شود. قلمه‌ها را می‌توان در ماسه ریز یا مخلوط شن و زغال سنگ نارس کاشت و بعد آن را آبیاری کرد. سطح خاکی که قلمه می‌زنید باید مرطوب باشد و نباید خیس و غرقاب باشد. تا با رطوبت خاک قلمه بتواند ریشه بزند. برای اینکه شرایط گلخانه‌ای برای قلمه‌ها به وجود آورید بهتر است که روی آنها را با پلاستیک شفاف بپوشانید تا رطوبت و گرما بهتر حفظ شود و به ریشه زدن قلمه‌ها کمک کند.

بیشتر بخوانید: استفاده از هورمون های ریشه زایی در قلمه زدن

نحوه هرس کردن پیچ امین الدوله

گیاه امین الدوله احتیاجی به هرس کردن ندارد، ولی برای اینکه زیبایی آن بیشتر شود و منظم‌تر به نظر برسد باید شاخه‌های اضافی و خشک آن را جدا کرد. نحوه رشد گیاهان امین الدوله به شکل گیاهان مارپیچی می‌‌باشد. پیچ امین الدوله با توجه به موقعیت گل‌های آن به دو گروه دسته بندی می‌‌شود. دسته اول گل آنها بر روی ساقه‌های سال جاری به وجود می‌‌آید و تشکیل می‌‌شوند و دسته دوم گل روی ساقه‌های سال قبل تشکیل می‌‌شود. این نوع از گیاهان در اوایل بهار گل ‌می‌دهند. در دسته اول باید تنها با هرس و اصلاح شاخه‌هایی که طول زیادی دارند یا اینکه شکسته شده‌ اند و آسیب دیده‌ اند رشد را کنترل کرد. در دسته دوم در اواخر تابستان 70 درصد شاخه‌ها باید کوتاه شوند و وقتی فصل گل‌دهی به پایان رسید، فقط 30 درصد از آنها روی گیاهان بماند. گیاهانی که سن بالاتری دارند را هم می‌توان هرس جوان سازی کرد، به این صورت که در ابتدای بهار حدود 60 سانتیمتر از ساقه‌ها را نگه داشته و بقیه را قطع کنید.

هرس گیاهانی هم که به شکل بوته‌ ای رشد کرده‌‌اند به دو صورت انجام می‌‌شود: گروه اول بوته‌های خزان دار می‌‌باشد که اواخر بهار و اوایل تابستان گل‌دهی دارند که باید تمام ساقه‌های شکسته و آسیب دیده را از پایین قطع کرد و از بین 3 ساقه اصلی یکی را کوتاه کرد تا برای رشد جدید و تازه تحریک شود. هرس هم در اواخر زمستان و اوایل بهار انجام می‌‌شود. گروه دوم بوته‌های همیشه سبز هستند که در فاصله بین بهار تا پاییز می‌توان 3 بار آنها را هرس کرد که هرس آنها با قطع کردن ساقه‌ها از فاصله 15 سانتیمتری خاک صورت می‌‌گیرد. نکته حائز اهمیت درباره این گیاه این است که چون گیاه به شکل پیچ رشد می‌‌کند، احتیاج به قیم دارد که این قیمت‌ها باید قبل از کاشتن گیاه در خاک کار گذاشته می‌شوند و فاصله گیاه تا قیم باید مورد توجه قرار بگیرد تا ساقه ها فضای لازم برای رشد را داشته باشند.

عمق ریشه پیچ امین الدوله

یکی از سوالات رایج باغبان‌ها درباره عمق ریشه پیچ امین الدوله است. این موضوع به‌خصوص وقتی اهمیت پیدا می‌کند که بخواهید گیاه را در گلدان بکارید یا نگران گسترش آن در باغ باشید.

سیستم ریشه‌ای پیچ امین الدوله ترکیبی از ریشه‌های اصلی و ریزوم‌های جانبی است. در شرایط معمولی و خاک مرطوب، ریشه‌های اصلی تا عمق ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌متر نفوذ می‌کنند. اما در خاک‌های خشک‌تر یا وقتی گیاه به دنبال آب باشد، ریشه‌ها می‌توانند تا عمق ۱۰۰ سانتی‌متر هم برسند.

نکته مهم‌تر، گسترش جانبی ریشه‌هاست. ریزوم‌های این گیاه می‌توانند تا ۲ تا ۳ متر از تنه اصلی فاصله بگیرند و در هر گره، پتانسیل تولید ساقه جدید را دارند. همین ویژگی است که پیچ امین الدوله را به گیاهی سرسخت و گاهی مهاجم تبدیل کرده است.

برای مدیریت ریشه‌ها چند راهکار عملی وجود دارد:

• کاشت در گلدان: گلدانی با عمق حداقل ۴۰ سانتی‌متر انتخاب کنید و سالی یک‌بار ریشه‌ها را بررسی کنید
• استفاده از مانع ریشه: در باغ، می‌توانید با نصب ورق‌های پلاستیکی در عمق ۵

  این گیاه گلهایی بسیار خوشبو و معطر دارد. گل‌های آن ابتدا سفید رنگ و بعد به رنگ زرد در می‌‌آیند. علت نامگذاری این گل این است که این گیاه مخصوص علی امین الدوله بوده است که در زمان قاجار صدر اعظم بود. این فرد در یکی از سفرهای خود گیاهی را با خود به باغش آورد که رایحه و رنگش، نظر همه افراد آن منطقه را به خود جلب کرد .اولین بار این گیاه در باغ امین الدوله کاشته شد. گل پیچ امین الدوله  که به نام یاس امین الدوله نیز خوانده میشود به خاطر رشد سریعی که دارد مناسب کاشت در باغ های کوچک نیست. پیچ امین الدوله در جاهایی که خنک تا گرم می‌‌باشد رشد می‌‌کند. این گیاه حتماً باید در آفتاب باشد. این گل یک گیاه رونده پیچ‌ دار است که ساقه‌ ای نازک و کشیده و گل‌هایی به رنگ سفید دارد. رنگ و ظاهر این گیاه به نوع و نژاد آن بستگی دارد. این گل در فضاهای باز و حیاط کاشته می‌‌شود و به نور زیادی نیازمند است. این گل خوشبو مقاومت زیادی در برابر دما و کم آبی دارد.