آشنایی بیشتر با بونسای

بونسای (Bonsai) چیست؟ ”بون” به معنی درخت و”سای” به معنی گلدان كم عمق می باشد. بونسای یا بنسای، یک واژه ژاپنی است كه حدود یک قرن پیش از واژه چینی “بونسای” اقتباس و ساخته شده است.در حقیقت بونسای یک روش پرورش گیاهان پاکوتاه است. پاکوتاهی با هرس و پرورش گیاهان در ظرف‌های کم‌عمق حاصل می‌شود. منظور از آن درختی است كه در داخل یک گلدان یا ظرف كوچك كشت شده باشد. در این حالت، درخت نسبت به حالت طبیعی آن، اندازه كوچكتری دارد و به این دلیل در ایران این كار را ” تولید درختان مینیاتور یا كوچك” نیز می نامند.

گیاهان مناسب برای بونسای

1- مخروطیان مخروطیان گیاهانی مقاوم و متحمل به هرس و دیگر دست‌کاری‌های رایج برای ایجاد بونسای هستند و یک فرد تازه کار بهتر است از این گیاهان برای ایجاد بونسای استفاده کند. مخروطیان در طی مدت کوتاهی آماده می‌شوند. ویژگی مطلوب دیگر آن‌ها این است که اغلب همیشه‌ سبز بوده و بنابراین در تمام طول سال جذاب هستند. برخی انواع مخروطیان که برای ایجاد بونسای هستند در جدول آمده است.

برای خرید کود مخصوص بونسای به فروشگاه نازبو مراجعه کنید.

2- درختان خزان‌دار گیاهان خزان‌دار برگ‌های خود را در فصل پاییز پس از نمایش رنگ پاییزه برگساره، از دست می‌دهند. در طول دوره خفتگی، زمانی که تمام برگ‌ها ریختند، فرصت خوبی برای هرس و شکل‌دهی دوباره آن‌ها فراهم می‌شود و رشد قوی در بهار دوباره شروع می‌شود. از این رو بنسای خزان‌دار نیاز به هرس منظم برای کوچک نگه‌داشتن برگ‌ها دارد. گونه‌های با منشاء شرقی به علت اینکه اندازه برگ آن‌ها به طور طبیعی کوچک است مناسب می‌باشند. جدول زیر تعدادی از درختان خزان‌دار سازگار با پرورش بونسای را نشان می‌دهند.

برای خرید خاک مخصوص بونسای به فروشگاه نازبو مراجعه کنید.

3- درختچه‌های زینتی اغلب از مخروطیان برای ایجاد بونسای استفاده می‌شود، اما درختچه‌های زینتی که میوه‌ها و گل‌های کوچک می‌دهند، نیز می‌توانند بونسای خوبی ایجاد کنند. ظاهر زیبای گل‌ها و میوه‌های آن‌ها از مواردی است که باید در نظر گرفته شود. برخی درختچه‌های زینتی که برای استفاده در ایجاد بونسای مناسب هستند، در جدول زیر آمده است.

مراقبت از بونسای

نور و دمای بونسای :  بونسای‌ها را در غالب اوقات سال در خارج از منازل نگهداری می‌نمایند، امّا برای مدتی که به داخل منازل منتقل می‌گردند، نوردهی آنها را با انعطاف بیشتری می‌توان انجام داد بنابراین از هر آنچه در اختیار دارید، برای این منظور می‌توانید بهره گیرید. ارتفاع لامپ‌ها از زمین بستگی به ارتفاع درخت بونسای دارد که در صورت استفاده از فلورسنت می‌توان آن را با فاصله بسیار نزدیکی جهت حداکثر نوردهی قرار دهید، زیرا اینگونه لامپ‌ها تولید گرما نمی‌کنند. برای این منظور بهتر است از لامپ‌های فلورسنت بلند استفاده نمایید و آنها را بالای بونسای از سقف آویزان کنید. برای ایجاد دمای مناسب محیطی در زمستان‌ها می‌توان 2-1 عدد لامپ حبابی که دارای نور نقطه ای هستند، در بالای بونسای و با فاصله مطمئن نصب نمایید. پوشانیدن بخش خارجی گلدان‌ها با صفحات عایق از صدمه دیدن گلدان‌ها جلوگیری می‌نماید و به گرمتر ماندن ریشه‌ها در زمستان کمک می‌کند.

 برای خرید بذر درخت جینکو (بونسای) یا ژینکو بیلوبا اینجا کلیک کنید.

آبیاری بونسای : بونسای‌هایی که برای مدت‌ها و به صورت عاشقانه ای آبیاری و مراقبت گردیده اند، قادرند بر بینندگان خود تأثیرات عمیق و پایدار بگذارند به ویژه اگر دارای عمرهایی بیش از یک قرن بوده و از پرورش‌دهندگان به دیگران دست به دست شده باشند. از طرفی هرگونه ایجاد استرس بر بخش‌های شاخ و برگی گیاه بر سیستم ریشه‌ای کوچک آن نیز تاثیر خواهد گذاشت و سیستم ریشه‌ای کوچک و سطحی‌تر بیش از سیستم ریشه‌ای عمیق تر و گسترده تر آسیب خواهد دید، زیرا قادر به تأمین رطوبت کافی برای شاخ و برگ‌ها به ویژه اگر در معرض جریان هوای خشک قرار گیرند، نمی‌باشد. از طرف دیگر، از دلایل عمده مرگ درختان بونسای، آبیاری بی‌رویه می‌باشد، زیرا برخی افراد به غلط می‌پندارند چونکه درختان در گلدان‌های کوچک پرورش داده شده اند حتماً باید دائماً آبیاری گردند. درصورتیکه براساس گونه‌های گیاهی انتخاب شده، شرایط محیطی، نوع خاک، اندازه گلدان و محل استقرار بونسای می توان آبیاری لازم را بصورت های مختلف از دو بار در روز تا یکبار در هفته تغییر داد و عموماً باید سطح خاک آن به عمق یک تا 2.5 سانتیمتر قبل از هر آبیاری به طور کامل خشک شده باشد.

  آبیاری بروش "مه پاشی " (misting) با اسپری کننده‌ها بر روی شاخ و برگ گیاه کمک چندانی به رفع مشکلات کمبود آب برای بونسای نخواهد بود، امّا روش مناسبی برای افزایش رطوبت محیط گیاه خواهد شد. بهتر است بخش زیرین گلدان را بطور کامل در درون ظرف آب قرار دهید، زیرا از این طریق مانع شسته شدن ذرات خاک نیز خواهید شد. در برخی از موارد، سینی پُر از سنگریزه ای که برای سهولت انجام زهکشی در زیر گلدان‌ها قرار داده می‌شود به عنوان منبع بهبود رطوبت محیط عمل نموده و بهتر است سنگریزه‌های آن را به صورت هفتگی شسته و تمیز نمود و یا اینکه سینی حاوی بونسای را به طرف یکی از گوشه‌های آن که دارای منفذ است به کمک قطعه‌ای آجر یا سرامیک برای تسهیل زهکشی به صورت شیبدار درآورد. قرار دادن ورقه‌های پلاستیکی بر روی چوب‌های «T» شکل در بالای درخت بونسای نیز باعث افزایش رطوبت محیط اطراف گیاه خواهد شد، امّا بطور کلی در هنگام آبیاری‌ها از پرتاب شدن ذرات خاک که در اثر پاشش آب ممکن است روی دهد، باید ممانعت به عمل آید. در مقالات بعدی به نحوه کوددهی، نوع گلدان، هرس و نکات مهم درباره بونسای می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید  : چگونه به بنسای خود کود بدهیم؟ ؟
همچنین بخوانید : نکات طلایی هرس بنسای