معرفی گیاه مارانتا Maranta

مارانتا با اسم علمی "Maranta leuconeura"، از خانواده "Marantaceae" بوده و بومی برزیل است. این جنس دارای ۲۵ گونه و  از گیاهان همیشه سبز دائمی است. در مقایسه با برخی از گیاهان گلدانی، نگهداری مارانتا کمی مشکل‌تر است و توجه بیشتری را می‌طلبد. سال‌های متمادی مارانتا برای نگهداری در آپارتمان مناسب نمی‌دانستند، ولی اکنون به خوبی با محیط سازگار شده است. برگ‌ها منقوش و گرد است، رگبرگ اصلی به رنگ روشن در آمده و هاله‌ای رنگین بخش مرکزی را از سایر قسمت‌ها متمایز می‌سازد، رگ‌برگها کاملا نمایان و منظره دلفریبی به برگ می‌دهند، گیاهی مناسب برای کاشت گروهی است و مقایسه جالبی در رنگ بو ود می‌آورد، در سبد آویزان رواج فراوان دارد.

نیازهای مارانتا

نور: محیطی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب را می‌خواهد، به خصوص در تابستان مکانی با سایه بیشتری را ترجیح می‌دهد. در زمستان باید مکانی با نور بیشتر اما به دور از تابش مستقیم آفتاب را باید برای آن تهیه کرد. نور مستقیم آفتاب موجب کدر شدن رنگ‌های برگ و حتی سوختن برگ‌ها می‌شود.

شاید تنها زمانی که نور مستقیم آفتاب برای این گیاه مشکلی ایجاد نمی‌کند، صبح و عصر روزهای سرد زمستانی باشد. نور شدید محیط (شرایطی بجز نور مستقیم آفتاب) موجب پریدگی رنگ برگ‌ها می‌شود. کمبود نور نیز یکی از عوامل عدم باز شدن برگ‌های جوان این گیاه است که در این صورت باید گیاه را به مکانی با نور بیشتر منتقل کرد.

دما: این گیاه در دمای 30-16 درجه رشد می‌کند اما بهترین محدوده حرارتی برای آن 26-21 درجه سانتیگراد است. این گیاه سرما را دوست ندارد و حداقل دمایی که تحمل می‌کند 16 درجه سانتیگراد است. سردی هوا موجب پیچیدگی و پژمردگی برگ‌ها می‌شود.

آبیاری: این گیاه رطوبت را دوست دارد، بنابراین در طی روزهای گرم گیاه را به خوبی آبیاری کنید و هموازه بستر خاک گلدان را مرطوب نگهدارید. اما این به معنی خیس و غرقاب شدن خاک نیست.

آبیاری بیش از اندازه این گیاه موجب خمیدگی برگ‌های گیاه و ایجاد زخم‌هایی قهوه‌ای رنگ بر روی برگسار می‌شود و امکان دارد مشکل پوسیدگی ساقه و برخی از بیماری‌های قارچی پیش آید. بنابراین اگر نگران آبیاری بیش از اندازه این گیاه هستید بهتر است صبر کنید تا بین هر دو عمل آبیاری سطح خاک گلدان تا حدودی  و البته نه تمامی آن، خشک شود و سپس گیاه را آب دهید.

معمولاً در تابستان هفته‌ای 3-2 مرتبه و در زمستان هفته‌ای یک مرتبه گیاه را آب دهید. سوختن و قهوه ای شدن نوک برگ‌ها نشانه کمبود رطوبت در روزهای گرم و خشک است. همچنین ادامه تشنگی گیاه می‌تواند موجب پیچیدگی و پژمردن برگ‌ها گیاه شود و در نهایت برگ‌ها خم می‌شوند و می‌ریزند.

بنابراین در روزهای گرم به آبیاری مناسب این گیاه توجه کنید و آن را به شکل روزانه نیز غبارپاشی کنید. اما گاهی غبارپاشی روزانه نیز نیاز رطوبتی این گیاه را تامین نمی‌کند، بنابراین از این روش استفاده کنید:
یک زیر گلدانی بزرگتر انتخاب کنید و داخل زیرگلدانی تا ارتفاع لبه آن سنگریزه بریزید و  تا نیمه ارتفاع دیواره در آن آب بریزید.

گلدان را بر روی سنگریزه‌ها بگذارید. توجه کنید که ته گلدان نباید با آب در تماس باشد. گرمای هوا آب را به تدریج بخار خواهد کرد و این روش رطوبت مورد نیاز این گیاه را تامین خواهد کرد. در روزهای سرد زمستان اگر دمای میحط به حدود 10 درجه سانتیگراد رسید، هر ده روز یکبار آبیاری گیاه کافی است.

رطوبت: غبارپاشی روزانه در تابستان و هفتگی در زمستان جهت تأمین رطوبت پیشنهاد می گردد، کاشت گروهی و همراه با گیاهان دیگر در یک گلدان روشی جالب در تأمین نیاز رطوبتی است. افزودن آب به زیر گلدانی سنگریزه دار یکی دیگر از راه های تأمین رطوبت پایدار است.

تغذیه: تغذیه با کودهای مایع و یا جامد محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی طیق دستور به میزان یک گرم در لیتر، هردو هفته یکبار، از اردیبهشت تا شهریور، مصرف گردد. توجه داشته باشید که خاک این گیاه تا حدودی باید حالت اسیدی داشته باشد در غیر اینصورت به خوبی نمی‌تواند از نیتروژن خاک استفاده کند.

خاک مناسب: خاک این گیاه تا حدودی باید حالت اسیدی داشته باشد و از زهکش خوبی نیز برخوردار باشد. استفاده از کمپوست و پیت موس در مخلوط خاکی این نیازها را برآورده خواهد ساخت. به عنوان مثال کاربرد دو قسمت پیت موس و یک قسمت خاک بوم و یک قسمت شن یا پرلایت محیط خوبی برای رشد این گیاه ایجاد می‌کند.

تعویض گلدان: گلدان گیاه را با شروع فصل رشد می‌توان عوض کرد اما اصولاً گلدان گیاه مارانتا را زمانی عوض کنید که حجم برگسار نسبت به حجم گلدان بسیار بیشتر شده است. این گیاه تعویضهای پی در پی را دوست ندارد . همچنین اگر گیاه شما رشدی کند داشته است لازم نیست تا گلدان آن را عوض کنید.

با شروع رشد در بهار گلدان را با یک درجه بزرگتر تعویض نمایید، مواظب باشید خاک را زیاد از اندازه فشار ندهید و آن را متراکم ننمایید. در کاشت گروهی و همراه با دیگر گیاهان به تعویض خاک سطحی با خاک نو و غنی اکتفا نمایید.

تمیز نمودن برگ‌ها: غبارپاشی برگ‌های گیاه را تمیز می‌نماید، در صورت نیاز از پارچه و اسفنج مرطوب نیز می‌توانید استفاده نمایید، از مواد براق کننده به هیچ عنوان استفاده نفرمایید.

هرس: مارنتا به هرس خاصی نیاز ندارد، مگر قطع برگ‌های مسن و خشکیده آن به منظور تحریک تولید و رشد برگ‌های جوان.

تکثیر مارنتا

مارنتا در شرایط رطوبتی بالا رشد خواهد كرد و در زمان تكثیر گیاه باید به این نكته توجه داشته باشید. تكثیر این گیاه به دو روش تقسیم بوته و قلمه گیری، زمانی كه گیاه كاملا رشد كرده و انبوه است، می‌باشد. البته تكثیر از راه تقسیم آسانتر و شانس موفقیت آن بیشتر است.

از اواسط تا اواخر بهار خاك را مرطوب كرده و به آرامی گیاه را از گلدان بیرون آورید و به قسمتهای دارای ریشه تقسیم كنید. سپس هر قسمت را در گلدانی با قطر دهانه 11-9 سانتی متر حاوی كمپوست گلدانی با پایه پیت بكارید و آن را با كیسه پلاستیكی شفاف جهت تامین رطوبت مورد نیاز گیاه بپوشانید و در دمای 21 درجه سانتیگراد، دور از تابش خورشید در شرایط مناسب نوری و در سایه روشن قرار دهید.

در روش قلمه گیری از اوایل تا اواسط تابستان، قلمه‌هایی به طول 10 سانتی متر را جدا كنید ابتدا در پودر هورمون ریشه زایی فرو ببرید و به آرامی در گلدانی با قطر دهانه 9 سانتیمتر، حاوی كمپوست بذر و قلمه بكارید و به روش مشابه با روش تقسیم بوته عمل كنید.

بعد از دو ماه كیسه را بردارید و تا زمانی كه گیاه كامل شود آن را با كود مایع تغذیه كنید. سپس به گلدانی با قطر دهانه 11 سانتی متر حاوی كمپوست گلدانی با پایه پیت منتقل كنید.

آفتها، مشکلات خاص و درمان 

• برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه باید از خاکی با زهکش مناسب استفاده کرد و گیاه را میزان کافی آب داد.

• برگهای رنگ پریده به خاطر هوا تاریک است. گلدان را به محل روشن‌تری دور از اشعه مستقیم آفتاب منتقل نمایید. کمبود عناصر غذایی باعث زائل شدن رنگ برگ‌ها شده است، هر دو هفته یک بار طبق دستور تغذیه مصنوعی نمایید.

• زخم‌های سفید پنبه ای شکل در محل اتصال دمبرگ به خاطر وجود آفت حشره می‌باشد، گیاه را هر دو هفته یک بار با سم حشره کش نفوذی طبق دستور سمپاشی نمایید تا علایم برطرف گردند.

• نور زیاد می تواند باعث رنگ پریدگی برگ‌ها شود که با انتقال آن به جای کم نورتر آنرا رفع کنید.

• اگر با برگ‌های پژمرده و پیچ خورده مواجه شدید علت آن برودت زیاد هوا می‌باشد، گلدان به محل گرم‌تری احتیاج دارد. تشنگی هم همین علایم را به وجود می‌آورد، رطوبت خاک گلدان را بازدید و آبیاری را تنظیم نمایید.

• اگر هوا خیلی گرم باشد برگ‌ها خم شده و سقوط می‌کنند گلدان را به محل گرمتری منتقل کنید و غبارپاشی روزانه فراموش نشود.

•  آبیاری بیش از اندازه باعث خمیدگی برگ‌ها شده یا زخم های قهوه ای روی آنه شکل می‌گیرد و حاشیه آنها به طرف داخل خم می شوند اجازه دهید سطح خاک خشک شود، هر ده روز یک بار آبیاری کنید، زهکش را بازدید نمایید.

•  کنه قرمز ریز باعث می شود برگ ها کمرنگ شده و سطح زیرین آنها تار عنکبوت بزند عامل آن است، هر دو هفته یک بار با سم کنه کش گیاه را سمپاشی نمایید، غبارپاشی در کاهش آفت مؤثر است.

• هرگز در آفتاب غبارپاشی نکنید زیرا باعث سوختگی برگها می شود عبور نور آفتاب از قطرات آب مانند عبور آن از شیشه است، هنگام صبح یا عصر غبارپاشی نمایید.

• بیماری ویروسی موزاییک نیز گاهی این گیاه را گرفتار می‌کند که در اثر ان لکه‌های زرد رنگی بر روی برگها تشکیل می‌شود و احتمال کوچک و بدشکل شدن برگها نیز وجود دارد.